Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν πυκνώσει οι συναντήσεις των υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων Ανδ. Λοβέρδου και της υπουργού Τουρισμού Όλ. Κεφαλογιάννη.
Ο λόγος είναι η ιδιαίτερη... μέριμνα που δείχνουν οι δύο υπουργοί στο θέμα της τουριστικής εκπαίδευσης - ιδιαίτερα όταν αυτή συναντά την πολυδιαφημισμένη αύξηση της τουριστικής ζήτησης (τουλάχιστον αμφιλεγόμενη, για λόγους που δεν χρειάζεται να αναλύσουμε εδώ) στο σημείο της μείωσης του εργατικού κόστους.

Δίδακτρα στα ελληνικά πανεπιστήμια (από την πίσω πόρτα)

Το πιο πρόσφατο κεφάλαιο στην ιστορία του σχεδιασμού της τουριστικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα αναφέρεται στις δηλώσεις Λοβέρδου - Κεφαλογιάννη για τη δημιουργία ξενόγλωσσων τμημάτων Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων σε μεταλυκειακό και τριτοβάθμιο επίπεδο, με δίδακτρα. Στην αφαίρεση της, η ιδέα της εκπαίδευσης ξένων σπουδαστών στα πανεπιστήμια μιας χώρας, με τεράστια τουριστική παράδοση, όπως η Ελλάδα, δεν είναι κακή - στην Κούβα, για παράδειγμα, δεν έχουν φοιτητές Ιατρικής από όλο τον κόσμο;
Ωστόσο, το παραπάνω εντάσσεται στη λογική του «κερδοφόρου πανεπιστημίου»: η εκπαίδευση κατευθύνεται προς τη δημιουργία νέων πεδίων κερδοφορίας, είτε ως διαδικασία παραγωγής «χρήσιμων» εργαζόμενων (ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ άλλωστε έχει κάνει αλλεπάλληλες συστάσεις για επαναπροσανατολισμό της ελληνικής εκπαίδευσης συνολικά προς τον τουρισμό) είτε ως δομή καθαυτή, στη συγκεκριμένη περίπτωση μέσω της -στοχευμένης, αλλά «ύπουλης»- εισαγωγής διδάκτρων. Επόμενο βήμα δεν είναι άλλο από τον διαχωρισμό παραγωγικών σχολών σε αυτές που έχουν αναφορά στο κέρδος και σε αυτές που απλά δεν έχουν... και ό,τι ήθελε προκύψει! Έτσι, η εκπαίδευση, η ίδια η παραγωγή εν τέλει, όχι μόνο «λογιστικοποιείται», αλλά και «τουριστικοποιείται» (αν μου επιτρέπονται δύο νεολογισμοί σε μία πρόταση).

Παροχή κατάρτισης (με το αζημίωτο)

Την ίδια στιγμή, το πρόγραμμα voucher («Επιταγή εισόδου στην αγορά εργασίας για άνεργους νέους στον κλάδο του τουρισμού ηλικίας έως 29 ετών») υποτίθεται πως ενισχύει το καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, εφοδιάζοντας το με 80 ώρες διδασκαλίας πριν τις 500 ώρες πρακτικής. Οι 10.000 «ωφελούμενοι» του προγράμματος ετησίως είναι αυτοί ακριβώς που θα καλύψουν τις ανάγκες του "success story" της κυβέρνησης, προκειμένου να μη δημιουργηθεί ούτε μισή πραγματική θέση εργασίας, ενώ το κράτος αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου το κόστος ασφάλισής τους. Εξάλλου, αν τα ελληνικά ξενοδοχεία θέλουν να ενταχθούν σε ανταγωνιστικά τουριστικά πακέτα, θα πρέπει είτε να συμπιεστεί το εργατικό κόστος είτε το κράτος να χαρίζει δωρεάν εργαζόμενους στα ξενοδοχεία, σωστά;
Από την άλλη, κανείς δεν έχει ώς τώρα αξιολογήσει (και δεν πρόκειται) το εκπαιδευτικό περιεχόμενο του προγράμματος, αφού δεν υπάρχει ενιαίο πρότυπο, αλλά ούτε και σχετικός μηχανισμός ελέγχου. Θα ήταν φυσικά παράλογο να ζητήσει κάποιος από τον ΣΕΤΕ ή την ΕΕΔΠ (Ελληνική Εταιρεία Διοίκησης Επιχειρήσεων), που υλοποιούν το πρόγραμμα, να μεριμνήσουν για αυτό, αφού το επόμενο βήμα θα ήταν να αναλάβουν καθήκοντα σχεδιασμού εκπαίδευσης - κατάρτισης, οπότε μάλλον θα πρέπει να επιτελέσουν αυτό τον ρόλο τα υπουργεία Παιδείας και Τουρισμού. Ουδέν σχόλιο...
Τέλος, από απλές μαθηματικές δεξιότητες... «μπακάλη», προκύπτουν 14,4 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα1, τα οποία προφανώς θα ωφελήσουν (χωρίς εισαγωγικά αυτή τη φορά) τους πάροχους κατάρτισης - δηλαδή τα ιδιωτικά ΚΕΚ. Και επειδή κάποιοι είναι πιο ίσοι από άλλους, η περσινή εμπειρία έβγαλε στην επιφάνεια σκάνδαλο ολκής όταν σχεδόν πριν τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή δικαιολογητικών, συγκεκριμένα ΚΕΚ είχαν ήδη τη λίστα των «ωφελουμένων» (!), στους οποίους έστειλαν μεταμεσονύκτιο SMS (!!), καλώντας τους να υπογράψουν συμβόλαια παροχής κατάρτισης με αυτά μερικές μέρες μετά.

17% πρακτική άσκηση (για αρχή και βλέπουμε)

Η Κοινή Υπουργική Απόφαση 16802/667/27.8.2010 των υπουργών Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Τουρισμού και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης2 όριζε ότι «το ποσοστό των ασκούμενων, που τοποθετούνται σε κάθε ξενοδοχείο, δεν δύναται να υπερβαίνει το 17% του τακτικού προσωπικού του». Σε απλά ελληνικά, ξενοδοχεία τριών αστέρων και άνω δικαιούνται να εντάσσουν στο δυναμικό τους Έλληνες ή ξένους τελειόφοιτους τουριστικών σχολών σε ποσοστό έως και 17%, τους οποίους και αποζημιώνουν με το 60% του εκάστοτε κατώτατου μισθού.
Στην πράξη, οι ίδιοι οι μεγαλοξενοδόχοι ποδοπατούν αυτή τη ρήτρα με διάφορους τρόπους: άλλοτε εφαρμόζοντας το 17% ανά βάρδια (άρα δύο βάρδιες μας κάνουν 34% επί του συνόλου των εργαζόμενων), άλλοτε απλώς... αγνοώντας τις διατάξεις του νόμου κ.λπ.. Τέτοιου είδους αυθαιρεσίες θα έπρεπε να αποτελούν αντικείμενο των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους, αν δεν είχαν τους είχαν παραλύσει οι μνημονιακές περικοπές.
Από την άλλη, η ίδια η ΚΥΑ, ενώ δεσμεύει τις επιχειρήσεις να διατηρούν σε αρχείο τη σύμβασή τους με τις τουριστικές σχολές εντός Ε.Ε., τις απαλλάσσει από τέτοιες υποχρεώσεις όταν συνάπτουν συμβάσεις με σχολές εκτός Ε.Ε. Το αποτέλεσμα είναι εκατοντάδες μετανάστες από εξωκοινοτικές χώρες να βαφτίζονται «αόρατοι πρακτικάριοι» μόλις εντάσσονται στο δυναμικό ενός ξενοδοχείου.

Να μην είναι η εκπαίδευση εργασία (και στον τουρισμό)

Η Αριστερά, με τους μακροχρόνιους αγώνες για την προστασία της εργασίας και την παιδείας, οφείλει να έχει κρυστάλλινη θέση στο ζήτημα της τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Να πατάξει αποφασιστικά τα φαινόμενα μαύρης εργασίας και «δουλεμπορίου», όπως κι αν αυτά ονομάζονται («πρακτική άσκηση») ή θεσμοθετούνται επίσημα («voucher»).
Να εντάξει το σύστημα επαγγελματικής τουριστικής εκπαίδευσης στο γενικότερο πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης ως αυτόνομο γνωστικό κλάδο με σημαντικό ειδικό βάρος υπό την αρμοδιότητα ενός ανανεωμένου υπουργείου Παιδείας.
Να επανοηματοδοτήσει το εκπαιδευτικό περιεχόμενο της πρακτικής άσκησης και να την εντάξει υποχρεωτικά και οριζόντια στη διαδικασία λήψης πτυχίου.
Να είναι η εκπαίδευση εκπαίδευση και η εργασία εργασία.

1 Από το voucher του τουρισμού, ύψους 39 εκατ. ευρώ, τα 24,6 εκατ. θα διατεθούν στην πληρωμή των «ωφελουμένων»: 2.000 απόφοιτοι Π.Ε. / Τ.Ε. θα έχουν λαμβάνειν 2.700 ευρώ έκαστος, ενώ 8.000 απόφοιτοι Δ.Ε. 2.400 ευρώ έκαστος.
2 Ο Ανδρέας Λοβέρδος, καθότι «η ζωή κύκλους κάνει»...

* Ο Άρης Τόλιος είναι συνεργάτης της ΕΕΚΕ Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ
http://www.avgi.gr/