Διαπραγματευτικό χαρτί ή τελική επιλογή, ο «Turkish Stream», το νέο σχέδιο των Ρώσων για τη μεταφορά αερίου στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, αναδιανέμει την τράπουλα και επανατοποθετεί την Ελλάδα στο γεωπολιτικό παιχνίδι των αγωγών.
Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παν. Λαφαζάνη στη Μόσχα, οι Ρώσοι πρότειναν το ευρωπαϊκό σκέλος του αγωγού να περάσει από τη χώρα μας, μία πρόταση που ο υπουργός είδε θετικά, όμως τις τελικές αποφάσεις θα λάβει ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας και ίσως ανακοινωθούν στο επίσημο ταξίδι του στη Ρωσία, στις 8 Απριλίου.
Ίο πρότζεκτ μπορεί να μοιάζει πολύ ενδιαφέρον για τα ελληνικά συμφέροντα, όμως είναι εξαιρετικά πολύπλοκο, με σοβαρές πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις. Στο σχέδιο αντιτίθενται οι Βρυξέλλες και η Ουάσιγκτον και έχουν προειδοποιήσει την Αθήνα, εδώ και καιρό, πριν και μετά τις εκλογές.
Διαπραγματευτικό όπλο
H αποδοχή του από τον πρωθυπουργό μπορεί να αποτελεί μοχλό στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους δανειστές, να σηματοδοτεί άνοιγμα προς τη Ρωσία την ώρα που οι Βρυξέλλες ανανεώνουν το εμπάργκο στη Μόσχα και ενδεχομένως να προκαλεί ένα νέο μέτωπο με τη Γερμανία, η οποία μπορεί να επωφεληθεί από το μπλοκάρισμα τόσο του South Stream όσο και του Turkish Stream. Άλλος ένας αστάθμητος παράγων είναι η Τουρκία, η οποία ακόμα δεν έχει κλειδώσει τη συμφωνία με τους Ρώσους και χωρίς το «πράσινο φως» από την Άγκυρα ο Turkish Stream δεν μπορεί να κατασκευαστεί.
Τον Δεκέμβριο, όταν ο πρόεδρος Πούτιν ανακοίνωσε τη ματαίωση του αγωγού South Stream και την αντικατάστασή του από τον Turkish Stream είχε δηλώσει ότι ο αγωγός, που θα ξεκινά από το ίδιο σημείο με τον South Stream, θα διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα, αλλά αντί της Βουλγαρίας θα καταλήγει στην Τουρκία, στα σύνορα με την Ελλάδα. Αργότερα η Μόσχα διευκρίνισε ότι η δίοδος του αερίου μέσω Ουκρανίας θα καταργηθεί οριστικά και από το 2019 αν η Ευρώπη θέλει να προμηθεύεται φυσικό αέριο από τον αγωγό θα πρέπει να αναλάβει τις υποδομές μεταφοράς του αερίου από τα ελληνοτουρκικά σύνορα
Το Κρεμλίνο επέρριψε ευθέως στην E.E. την ευθύνη για τη ματαίωση του South Stream, μετά την ανοικτή παρέμβαση των Βρυξελλών σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες με τις οποίες είχε σύμβαση η Gazprom για τη διέλευση του αγωγού. H Κομισιόν υποστήριξε ότι οι συμβάσεις δεν είναι συμβατές με το τρίτο ενεργειακό πακέτο, παρότι είχαν υπογραφεί πριν αυτό τεθεί σε ισχύ και πρακτικά οδήγησε στην ακύρωσή τους. Ήταν πλέον φανερό ότι η Ευρώπη, με τη διακηρυγμένη πολιτική της μείωσης της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο και τα εμπόδια που ήδη έθετε στη Gazprom, αποφάσισε να κλιμακώσει την πίεση, ευθυγραμμίζοντας την ενεργειακή πολιτική με την επιβολή του εμπάργκο στη Ρωσία για το ουκρανικό ζήτημα.
Μοχλός πίεσης
H απάντηση της Μόσχας με τον Turkish Stream φάνηκε να αιφνιδιάζει τις Βρυξέλλες, που αντέδρασαν μάλλον αμήχανα τον πρώτο καιρό, μετά προσπάθησαν να επαναφέρουν στο τραπέζι τον South Stream αλλά με νέους όρους, μίλησαν για συμμετοχή της Βουλγαρίας στο πρότζεκτ και τέλος εξέφρασαν την αντίθεσή τους στον Turkish Stream.
Το Κρεμλίνο, όμως, δείχνει αποφασισμένο να προχωρήσει και να παρακάμψει τόσο την Ουκρανία όσο και τη Βουλγαρία, την οποία δείχνει να μην θεωρεί αξιόπιστη μετά την ακύρωση του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης και του South Stream και να χρησιμοποιήσει την Ελλάδα ως πέρασμα προκειμένου να διοχετεύσει αέριο στα Βαλκάνια. Ενδεχομένως όμως και ως ένα νέο μοχλό πίεσης προς την Ευρώπη.
Η διαδρομή
H νέα διαδρομή θα περνά από την πΓΔΜ, τη Σερβία και θα καταλήγει στην Ουγγαρία και ίσως στην Αυστρία. H διακοπή της ουκρανικής διόδου κατά κύριο λόγο πλήττει τα Βαλκάνια, τα οποία τροφοδοτούνται μόνον με το ρωσικό αέριο από τον ουκρανικό αγωγό.
Οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδος, έχουν και άλλες επιλογές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν χρειάζονται το ρωσικό αέριο, το οποίο σήμερα καλύπτει περίπου το 30% των ενεργειακών αναγκών της Ευρώπης και προς το παρόν δεν μπορεί να υποκατασταθεί.
O νέος αγωγός TAP, όταν λειτουργήσει το 2019, θα μεταφέρει μόνον 10-11 δισ. κ.μ. αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία μέσω Ελλάδας και Αλβανίας, έναντι ποσότητας άνω των 40 δισ. κ.μ. του Turkish Stream για την Ευρώπη.
«ΝΑΙ» από Σερβία και Σκόπια
Η στάση των Βαλκανικών χωρών και ο Νότιος Διάδρομος
Σε περίπτωση που δεν υλοποιηθεί ο «Νότιος Διάδρομος», τότε οι εναλλακτικές διαδρομές για τους Ρώσους περιορίζονται στη Γερμανία, μέσω διεύρυνσης του υφιστάμενου Nord Stream ή της κατασκευής παράλληλου αγωγού και στην επέκταση του αγωγού της Λευκορωσίας, που όμως στη συνέχεια θα πρέπει να περάσει από την καθόλου φιλική προς τη Μόσχα, Πολωνία για να φθάσει στην κεντρική Ευρώπη.
«Το μονοπώλιο διασύνδεσης της Ρωσίας με την Ευρώπη μέσω Γερμανίας θα ενίσχυε περαιτέρω τη γερμανοποίηση της Ευρώπης και δεν θα βοηθούσε την ισότιμη συνεργασία των χωρών και των λαών», δήλωσε ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παν. Λαφαζάνης. Για τα νότια Βαλκάνια η τροφοδοσία τους μέσω Γερμανίας θα σήμαινε, πέραν των άλλων, και ακριβότερο αέριο λόγω της διπλής απόστασης που πρέπει να διανυθεί για να φθάσει στις τοπικές αγορές. Tα Σκόπια και η Σερβία στηρίζουν το πέρασμα από την Ελλάδα.
Στη πΓΔΜ μάλιστα ρωσική εταιρεία (όχι η Gazprom) άρχισε να κατασκευάζει αγωγό, ο οποίος σε δεύτερη φάση μπορεί να συνδεθεί με τη χώρα μας. Στη Σερβία η Gazprom διατηρεί τα έργα που είχε ξεκινήσει για τον South Stream με την προοπτική να τα εντάξει στην προέκταση του Turkish Stream. Πριν από λίγες ημέρες ο ρωσικός όμιλος ανακοίνωσε ότι εξαγοράζει τα μερίδια των ευρωπαϊκών εταιρειών-εταίρων της στον South Stream, της ιταλικής Eni, της γαλλικής EDF και της γερμανικής Winterhsall, έναντι ποσού που πλησιάζει το 1 δισ. δολάρια.
Δεν έχουν γνωστοποιηθεί οι λόγοι που ώθησαν τους Ρώσους στην κίνηση αυτή, σε μία περίοδο μάλιστα οικονομικής στενότητας λόγω της πτώσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου και παρότι δεν ήταν υποχρεωμένοι. Αναλυτές εκτιμούν ότι, μεταξύ άλλων, η Gazprom ήθελε να διατηρήσει τις καλές σχέσεις με την Eni και τη θυγατρική της Saipem, η οποία έχει την άδεια για την πόντιση των σωλήνων του South Stream στη Μαύρη Θάλασσα, άδεια που μπορεί να χρησιμοποιήσει για τον Turkish Stream. Όσο για την αποθήκευση των σωλήνων, διατηρούνται οι εγκαταστάσεις του South Stream στη Βάρνα της Βουλγαρίας. O χρόνος τελικά θα δείξει αν και ο νέος αγωγός θα μείνει στα χαρτιά ή αν η Ελλάδα γίνει το hub για το ρωσικό και το αζέρικο αέριο στην Ευρώπη.
Πηγή: Εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ (Mανταλένα Πίου)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου