Ρεπορτάζ: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
Αν και με μέτρα ύψους 5.733 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 3.201 εκατ. ευρώ πρόσθετα φορολογικά έσοδα και γενικότερες φορολογικές παρεμβάσεις και τα 2.532 εκατ. ευρώ περιστολή δαπανών) που προβλέπει έως το τέλος του 2016, ο προϋπολογισμός που κατατέθηκε χθες στη Βουλή κρύβει και μια δυναμική που επιτρέπει αισιόδοξες προβλέψεις.
Όχι μόνο λόγω της σημαντικής βελτίωσης της εικόνας σε σχέση με το προσχέδιο που παρουσιάστηκε πριν από ενάμιση μήνα, καθώς επί τα βελτίω αναθεωρήσεις βασικών μεγεθών του επιτρέπουν πακέτο μέτρων (περιλαμβανομένων και συμπληρωματικών για το 2015 αξίας 1,54 δισ. ευρώ) κατά 500 εκατ. ευρώ μικρότερο του προσχεδίου του Οκτωβρίου, που είχε εκτιμηθεί στα 6,2 δισ. ευρώ.
Κυρίως, λόγω της απροσδόκητης βελτίωσης της πορείας του ΑΕΠ, η οποία, είτε καθαυτή ως μέγεθος συνολικά της οικονομίας είτε ως (μεγαλύτερος πλέον) "παρονομαστής" στον υπολογισμό των κυριοτέρων εθνικολογιστικών μετρήσεων, όπως λ.χ. ελλείμματος, χρέους ή πρωτογενούς πλεονάσματος, επιτρέπει βελτιώσεις στα υπό μορφήν πηλίκου αποτελέσματα. Στις βασικές προβλέψεις πάντως κυριαρχούν εκείνες για πρωτογενές πλεόνασμα 0,53% του ΑΕΠ ή 919 εκατ. ευρώ και ύφεση 0,7% το 2016.
Τα μηνύματα που προκύπτουν από το περιεχόμενο του προϋπολογισμού είναι πολλαπλά, με κυριότερα τα εξής:
Αν μάλιστα αποφευχθεί το αρνητικό πρόσημο και υπάρξει μηδενική μεταβολή (πόσο μάλλον αν λάβει χώρα τυχόν απροσδόκητη εξέλιξη επί τα βελτίω...), το κλίμα στην οικονομία, με ό,τι αυτό θα συνεπάγεται σε επενδύσεις, απασχόληση κ.λπ., σε συνδυασμό με ουσιαστική ρύθμιση χρέους θα μπορεί να αλλάξει αρκετά.
Και ακόμη περισσότερο όταν αυτό, δηλαδή το ότι η ελληνική οικονομία σε επίπεδο ΑΕΠ έδειξε εντυπωσιακές αντοχές, θα έχει επιτευχθεί παρά τα capital controls, παρά την παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας στο πρώτο εξάμηνο με τις απανωτές ατελέσφορες συγκλήσεις συμβουλίων υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης το πρώτο εξάμηνο, που αποδείχθηκαν χαμένος χρόνος, και παρά τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις σε διάστημα οκτώ μηνών.
Ας σημειωθεί ότι για το 2016 προβλέπεται αμετάβλητο το ποσοστό ανεργίας σε σχέση με φέτος (25,4%) και 1,1 μονάδα κάτω του περσινού (26,5%), αλλά με μείωση απασχόλησης κατά 0,4% (έναντι αύξησης 0,8% εφέτος και 0,1% πέρυσι) τερματισμό του αποπληθωρισμού (0% από -1,1% εφέτος και -2,2% πέρυσι).
2. Αποτελεί μονόδρομο η δραστική -χωρίς φτιασιδώματα και "πασαλείμματα"- ρύθμιση του ελληνικού χρέους. Είναι ενδεικτικό ότι το ύψος των δαπανών για τόκους χρέους της γενικής κυβέρνησης από 5.528 εκατ. ευρώ ή 3,1% του ΑΕΠ πέρυσι αυξάνεται σε 5.830 εκατ. ευρώ ή 3,4% του ΑΕΠ εφέτος και προβλέπεται περαιτέρω μεγέθυνση στα 5.930 εκατ ευρώ (επίσης 3,4% του ΑΕΠ) το 2016.
3. Παρά την προβλεπόμενη μηδενική εφετινή μεταβολή του ΑΕΠ, η ελληνική οικονομία προβλέπεται μεν να παρουσιάσει το επόμενο έτος ύφεση 0,7% (η κάμψη του ΑΕΠ σε απόλυτα μεγέθη μεταφράζεται σε 174.438 εκατ. ευρώ από 175.658 εκατ. ευρώ τo 2015) και οι πολίτες να υποστούν μέτρα δημοσιονομικής απόδοσης 5,7 δισ. ευρώ, ωστόσο:
* Αφενός υπάρχει σε σχέση με το προσχέδιο για το επόμενο έτος αξιοσημείωτη βελτίωση, μιας και η δημοσιονομική απόδοση των μέτρων είναι κατά 500 εκατ. ευρώ χαμηλότερη από τα 6,2 δισ. ευρώ.
* Αφετέρου η ύφεση σε σύγκριση με το προσχέδιο θα είναι βραδύτερη σχεδόν στο μισό (από 1,3%), παρότι η επί τα βελτίω αναθεώρηση του 2015 το πιθανότερο θα ήταν (αν οφειλόταν σε "λογιστικού τύπου αλχημείες" που τυχόν θα επιχειρούσε να καταλογίσει κάποιος, όπως συνέβαινε κατά κόρον τα προηγούμενα χρόνια) να μεταθέσει την "αποκρυβείσα" επιδείνωση της εφετινής χρονιάς για το 2016.
Τούτο όμως δεν σημαίνει ότι η επόμενη χρονιά θα είναι "εύκολη" για τα ελληνικά νοικοκυριά. Ο βαθμός δυσκολίας παραμένει σε ανάλογα με τα εφετινά επίπεδα, καθώς μόνο οι δαπάνες οι οποίες σχετίζονται με τις συντάξεις και τις ασφαλιστικές παροχές θα είναι μειωμένες κατά 1.650 εκατ. ευρώ. Χρήματα που ασφαλώς θα εξακολουθήσουν να κάνουν δύσκολη την καθημερινότητα των συνταξιούχων, ενώ το όλο πακέτο εφαρμογής των διαφόρων φορολογικών μέτρων που έχουν ανακοινωθεί θα αφαιρέσουν από το διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών επιπλέον 3,2 δισ. ευρώ.
Φοροεπιβαρύνσεις 2,2 δισ. ευρώ
Οι πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις 2,2 δισ. ευρώ, που θα κληθούν να επωμισθούν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις το 2016 με βάση το τελικό σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού του 2016, υπολογίζονται σε 2,2 δισ. ευρώ.
Όπως "αποκαλύπτει" μάλιστα ο κατάλογος των δημοσιονομικών μέτρων που αποφάσισε να εντάξει η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 2016, η σταδιακή αύξηση του συντελεστή φορολόγησης των αγροτικών εισοδημάτων από το 13% στο 26%, με ενδιάμεσο συντελεστή το 20%, θα ξεκινήσει ένα χρόνο νωρίτερα, ήτοι από το 2016 και όχι από το 2017, όπως προέβλεπε το ψηφισθέν κείμενο συμφωνίας με τους δανειστές. Από την άλλη πλευρά, στο σκέλος των δαπανών προβλέπονται περικοπές 2 δισ. ευρώ κυρίως από τις συντάξεις και τις κοινωνικές παροχές.
Με βάση τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, τα ελληνικά νοικοκυριά θα επιβαρυνθούν με επιπλέον 883 εκατ. ευρώ από τις ανατιμήσεις σε εκατοντάδες προϊόντα και υπηρεσίες που θα εξακολουθεί να προκαλεί σε όλη τη διάρκεια του 2016 η εφαρμογή των αυξημένων συντελεστών ΦΠΑ, οι οποίοι τέθηκαν σε ισχύ από τον Ιούλιο του 2015.
Ακόμη το επόμενο έτος περί τα δύο εκατομμύρια επιχειρήσεις, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων ακινήτων θα κληθούν να καταβάλουν επιπλέον φόρους 795 εκατ. ευρώ για τα εισοδήματά τους, λόγω αυξήσεων στους συντελεστές της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, της προκαταβολής φόρου και του κύριου φόρου εισοδήματος.
Ειδικότερα η αύξηση του ΦΠΑ από το 13% στο 23% από 20ής Ιουλίου 2015 σε σειρά αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να αποδώσει στα δημόσια ταμεία επιπλέον έσοδα 883 εκατ. ευρώ το 2016, καθώς θα ισχύσει για ολόκληρο το επόμενο έτος, ενώ εφέτος εφαρμόζεται μόνο για χρονικό διάστημα 5 μηνών και 10 ημερών (από 20.7 έως 31.12) για δε το 2016 αναμένονται πρόσθετα έσοδα:
* 314 εκατ. ευρώ από αναμόρφωση συντελεστών ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Το ποσό αυτό προβλέπεται να εισπραχθεί κυρίως με την εφαρμογή των αυξημένων συντελεστών ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης οι οποίοι νομοθετήθηκαν από το καλοκαίρι του 2015 στα ετήσια εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ.
* 157 εκατ. ευρώ από αύξηση προκαταβολής φόρου εισοδήματος για ατομικές και λοιπές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες. Ο συντελεστής προκαταβολής φόρου θα αυξηθεί από το 55% στο 75% του κύριου φόρου εισοδήματος για όλες τις ατομικές επιχειρήσεις, τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αγρότες, τις ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρίες που τηρούν βιβλία απλογραφικά.
* 324 εκατ. ευρώ από τις αυξήσεις των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος για ενοίκια, αγροτικά εισοδήματα και κέρδη εταιρειών.
Ειδικά για τα ενοίκια αναμένεται να καθιερωθεί νέα κλίμακα φορολογίας εισοδήματος, στην οποία οι συντελεστές 11% (για ετήσια ποσά μέχρι 12.000 ευρώ) και 33% (για τα πέραν των 12.000 ευρώ ετήσια ποσά) θα είναι αυξημένοι. Το αποτέλεσμα θα είναι εκατοντάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων ακινήτων να υποχρεωθούν να πληρώσουν επιπλέον φόρους 142 εκατ. ευρώ.
Για τα αγροτικά εισοδήματα, προωθείται ενωρίτερα, από το 2016, η αύξηση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος από το 13% στο 20%. Το μέτρο περιλαμβάνεται στον κατάλογο των δημοσιονομικών παρεμβάσεων του νέου προϋπολογισμού και εκτιμάται ότι θα επιβαρύνει τους περίπου 500.000 αγρότες με επιπλέον φόρους ύψους 32 εκατ. ευρώ.
Για τα κέρδη Α.Ε., ΕΠΕ και άλλων νομικών προσώπων προβλέπεται αύξηση του συντελεστή φορολόγησης από το 26% στο 29%, με συνέπεια την επιπλέον επιβάρυνσή τους με φόρους 150 εκατ. ευρώ στο επόμενο έτος.
Επιπλέον το 2016 προβλέπονται πρόσθετα έσοδα 150 εκατ. ευρώ από την αναθεώρηση της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. Το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει την εξομοίωση των φορολογικών συντελεστών σε όλες τις κλίμακες φορολόγησης των διαφορετικών πηγών εισοδήματος και τη μεταφορά των φορολογικών επιβαρύνσεων από τα χαμηλά στα μεσαία και τα υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια. Εναλλακτικά εξετάζει την εφαρμογή ενιαίας φορολογικής κλίμακας για όλες ή για ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων.
Περίπου 367 εκατ. ευρώ πρόσθετα έσοδα θα προκύψουν επίσης από τα ακόλουθα μέτρα:
* Επιβολή ειδικού τέλους, ανά στήλη, κάθε παιγνίου του ΟΠΑΠ. Το μέτρο προβλέπεται ότι θα αποδώσει 190 εκατ. ευρώ.
* Αύξηση συντελεστών στον φόρο πολυτελούς διαβίωσης κατά 30%, που εφαρμόζεται ήδη από το 2015.
* Αύξηση συντελεστών στον φόρο ασφαλίστρων.
* Κατάργηση ορισμένων απαλλαγών από την πληρωμή ΕΝΦΙΑ.
* Παροχή κινήτρων για την αντιμετώπιση της αποχής από τον περιοδικό τεχνικό έλεγχο οχημάτων από τα ΚΤΕΟ.
* Κατάργηση επιστροφής ΕΦΚ στο πετρέλαιο για αγροτική χρήση.
* Ενεργοποίηση φορολόγησης τηλεοπτικών διαφημίσεων.
* Παροχή κινήτρων για αντιμετώπιση του φαινομένου των ανασφάλιστων οχημάτων.
* Λοιπές μικροπαρεμβάσεις.
Περικοπές 2 δισ. ευρώ σε συντάξεις, παροχές και αμυντικές δαπάνες
Στο σκέλος των δαπανών σημαντική εξοικονόμηση, της τάξεως του 1,4 δισ. ευρώ, προβλέπεται από περικοπές στις συντάξεις, αυξήσεις στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης και μειώσεις στις παροχές των ασφαλιστικών ταμείων.
Από τις αμυντικές δαπάνες προβλέπεται να περικοπούν 400 εκατ. ευρώ, από τα επιδόματα θέρμανσης 105 εκατ. ευρώ, ενώ άλλα 89 εκατ. ευρώ εκτιμάται ότι θα εξοικονομηθούν από λοιπές μικροπαρεμβάσεις.
Το σύνολο των παραπάνω παρεμβάσεων στις δαπάνες θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση 2 δισ. ευρώ.
Αναλυτικότερα η περιστολή των δαπανών θα προέλθει από:
* Τις συντάξεις του Δημοσίου (188 εκατ. ευρώ).
* Τη μείωση του επιδόματος θέρμανσης κατά 50% (105 εκατ. ευρώ).
* Τη μείωση αμυντικών και λοιπών καταναλωτικού και λειτουργικού χαρακτήρα δαπανών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας (500 εκατ.).
* Την περικοπή των συντάξεων Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (538 εκατ. ευρώ).
* Τις εισφορές και λοιπές Παροχές Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης κατά (1,113 δισ. ευρώ).
* Λοιπές παρεμβάσεις (89 εκατ. ευρώ).
Οι αλλαγές στα μισθολόγια του Δημοσίου
Στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού καταγράφονται οι βασικές κατευθύνσεις των αλλαγών στα μισθολόγια του Δημοσίου. Σύμφωνα με τα όσα επισημαίνονται:
* Η μεταρρύθμιση του υφιστάμενου μισθολογίου των πολιτικών δημοσίων υπαλλήλων θα γίνει με δημοσιονομικά ουδέτερο τρόπο και με στόχο την «αποσυμπίεση» της μισθολογικής κατανομής σε ολόκληρο το μισθολογικό φάσμα και την ταυτόχρονη σύνδεσή της με τις δεξιότητες, τις επιδόσεις, τα καθήκοντα και τη θέση του κάθε υπαλλήλου.
* Στο νέο σύστημα αμοιβών που σχεδιάζεται για τους πολιτικούς δημοσίους υπαλλήλους θα προβλέπεται η αποσύνδεση του βαθμού από το μισθολογικό κλιμάκιο (ΜΚ) του υπαλλήλου. Η μισθολογική κατάταξη των υπαλλήλων θα πραγματοποιείται ανάλογα με την κατηγορία εκπαίδευσής τους και η ένταξή τους στα οικεία ΜΚ θα καθορίζεται ανάλογα με τον χρόνο υπηρεσίας και τα τυπικά προσόντα ή την κατοχή θέσης ευθύνης.
* Προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη «αποσυμπίεση» σε όλο το μισθολογικό φάσμα, η μισθολογική εξέλιξη θα συντελείται με διαφορετικό τρόπο στις υπάρχουσες κατηγορίες των υπαλλήλων, θα ενισχυθούν τα επιδόματα θέσης ευθύνης και θα διασυνδεθεί ένα μέρος των αποδοχών του κάθε υπαλλήλου με την περιγραφή των καθηκόντων της θέσης εργασίας του.
* Για το 2016 σχεδιάζεται η αναμόρφωση των ειδικών μισθολογίων με στόχο τον εξορθολογισμό τους και τον περιορισμό του συνολικού αριθμού τους. Στο πλαίσιο αυτό θα συγχωνευθούν τα ειδικά μισθολόγια που αφορούν επαγγελματικές κατηγορίες με απολύτως παρεμφερή δραστηριότητα ή θα καταργηθούν και θα ενταχθούν στο ενιαίο μισθολόγιο των πολιτικών υπαλλήλων κατηγορίες λειτουργών του Δημοσίου με δομή μισθολογίου όμοια προς εκείνη του ενιαίου. Η αναμόρφωση αφορά την άρση τυχόν στοιχείων στρέβλωσης που εμφανίζει κάθε μισθολόγιο, αλλά και την αναδιοργάνωση της δομής των ειδικών μισθολογίων όπου απαιτείται.
avgi.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου