Μέσα σε μια συγκυρία όπου αναπτύσσεται πολύ έντονη και πολυσχιδής διπλωματική δραστηριότητα με έμφαση στη Μέση Ανατολή και τη ΝΑ Μεσόγειο, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς μιλάει στην "Αυγή" για τις προσδοκίες της Αθήνας αναφορικά με τον ρόλο που φιλοδοξεί να διαδραματίσει στην περιοχή, αλλά και για τις προϋποθέσεις επίλυσης του Κυπριακού. Ο Ν. Κοτζιάς εκτιμάει ακόμη ότι η Ελλάδα "πληρώνει τις επιλογές τρίτων" στο προσφυγικό.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

* Η Ελλάδα δεν προσπαθεί να βγάλει την ουρά της έξω από την περιοχή της Μέσης Ανατολής, γιατί;
Η Ελλάδα γνωρίζει καλά τη Μέση Ανατολή. Είναι χώρα που «μυρίζει» έγκαιρα τις εξελίξεις και διακρίνει τις προοπτικές στην περιοχή. Έχει καλές σχέσεις με όλες τις χώρες της περιοχής. Αυτές αποδέχονται τον ρόλο μας ως κράτους που διαμεσολαβεί και προωθεί μακριά από τη δημοσιότητα διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε μέρη με αντιθέσεις. Επί παραδείγματι, μπορούμε να συνεργαζόμαστε με το Ισραήλ, εξηγώντας ταυτόχρονα ότι υποστηρίζουμε τα δίκαια των Παλαιστινίων, όπως έκανα πρόσφατα στη Βουλή.
Μπορούμε και αναπτύσσουμε σχέσεις με το Ιράν λέγοντας μέσα στην Τεχεράνη ότι έχουμε καλές σχέσεις και με κράτη που εκείνοι θεωρούν ως εχθρό τους.

* Υπάρχουν μορφές συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και των κρατών στη Μέση Ανατολή;
Υπάρχουν οι έντονες πολιτικές καλές σχέσεις με την Παλαιστίνη. Υπάρχουν οι τριμερείς συνεργασίες με την Κύπρο και το Ισραήλ, καθώς και με την Κύπρο και την Αίγυπτο. Τώρα θα προστεθεί η τριμερής με την Ιορδανία και την Κύπρο. Η Αίγυπτος έχει αποδεχτεί να υπάρχει για ζητήματα ασφάλειας και σταθερότητας της περιοχής μια τετραμερής με συμμετοχή της ίδιας, της Ιορδανίας, της Κύπρου και της Ελλάδας.
Οι επαφές μας πυκνώνουν, όπως και η συμβολή μας. Πρόσφατα, πέρα από εμένα, ανώτατοι διπλωμάτες του υπουργείου επισκέφτηκαν για συνομιλίες τον Λίβανο, την Ιορδανία, το Ιράκ και το Ισραήλ. Θυμίζω τη Διεθνή Διάσκεψη για την προστασία των θρησκευτικών και πολιτισμικών κοινοτήτων στη Μέση Ανατολή που διοργανώσαμε πριν από δύο μήνες στην Αθήνα με υψηλή συμμετοχή σημαντικών εκκλησιαστικών, ακαδημαϊκών και πολιτικών παραγόντων απ' όλη την περιοχή. Τώρα δημιουργούμε διεθνές παρατηρητήριο επί του θέματος.

* Προσβλέπετε σε ενεργό διπλωματία στην περιοχή. Ποιες είναι οι προσδοκίες;
Θέλουμε να κάνουμε την Ελλάδα ενεργειακό κέντρο. Αυτό θα αναβαθμίσει τις γεωπολιτικές και γεωοικονομικές δυνατότητές μας. Θα μας δώσει τη δυνατότητα να έχουμε ενέργεια σε ανταγωνιστικό κόστος και τιμές. Θα συμβάλει στη σταθερότητα στην περιοχή. Προσβλέπουμε σε τροφοδοσία των σταθμών και αγωγών από το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν, την Ανατολική Μεσόγειο, το Ιράκ και τις κουρδικές περιοχές, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Και όχι μόνο. Η ενεργητική εξωτερική πολυδιάστατη πολιτική μας εκφράζεται και στο πεδίο της ενεργειακής διπλωματίας.

* Από παντού ψιθυρίζεται ή λέγεται και φωναχτά ότι υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες παρά ποτέ πριν για επίλυση του Κυπριακού. Αληθεύει;
Η λύση του Κυπριακού απαιτεί τη θετική κατάληξη των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Για να είναι αυτές επιτυχείς, χρειάζεται να διασφαλιστεί η επάρκεια δικαιωμάτων και ασφάλειας για όλες τις πλευρές. Να διασφαλίζεται η συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και η ορθολογική λύση των προβλημάτων που συνδέονται με το υπό διαμόρφωση θεσμικό σύστημα, την ιθαγένεια, το εδαφικό και το περιουσιακό. Ζητήματα για τα οποία τον λόγο τον έχει η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία. Τις επιλογές, αποφάσεις και συμφωνίες που εκείνη κάνει, εμείς τις υποστηρίζουμε χωρίς ναι μεν ή αλλά. Η Κυπριακή Δημοκρατία και οι νόμιμοι πληθυσμοί που ζουν σε αυτήν είναι και πρέπει να είναι οι κύριοι των συνθηκών και συμφωνιών. Κάθε άλλη συμπεριφορά θα ήταν επέμβαση από τα έξω, όπως συμβαίνει στην άλλη πλευρά.

* Η Αθήνα έχει κόκκινες γραμμές ή είναι στη γραμμή "η Κύπρος αποφασίζει, η Ελλάς συμπαρίσταται";
Έχουμε κόκκινες γραμμές. Όχι για να εμποδίσουμε μια λύση, αλλά προκειμένου η λύση του Κυπριακού να είναι δίκαιη και ορθή. Ασφαλώς δεν θα επιτρέψουμε οποιαδήποτε προσπάθειας επιβολής από τα έξω άκαιρων χρονοδιαγραμμάτων ή κακών λύσεων που θα καταλήξουν σε αρνητικό αποτέλεσμα.

* Πού έχει η Ελλάδα ειδικό βάρος ως προς το Κυπριακό;
Η Αθήνα έχει λόγο και «βάρος» σε δύο ζητήματα.

* Ποιο είναι το πρώτο;
Η ανάγκη η κυπριακή λύση να είναι συμβατή με το κοινοτικό κεκτημένο, το ευρωπαϊκό δίκαιο. Ως κράτος - μέλος της Ε.Ε. με ειδικούς ιστορικούς δεσμούς με τη Μεγαλόνησο δικαιούμαστε να λέμε με φωνή που να ακούγεται ότι στην Κύπρο δεν μπορεί να υπάρξει μόνιμη απόκλιση από τις τέσσερις θεμελιακές αρχές ύπαρξης της ίδιας της Ε.Ε. Η Κύπρος είναι μέλος της Ε.Ε. και οφείλει να αξιοποιήσει προς όφελος όλων αυτή της την ιδιότητα.

* Το δεύτερο, λοιπόν, είναι οι εγγυήσεις και η κατοχή της Β. Κύπρου;
Ναι! Είναι ένα θέμα που το θέσαμε με μεγάλη σαφήνεια και σταθερότητα. Δεν το θέσαμε τυπικά. Δεν είπαμε απλώς ότι δεν μας αρέσει αυτό το καθεστώς. Είπαμε εξαρχής: ό,τι κι αν γίνει, δεν θα παραμείνουμε εγγυήτρια δύναμη και κατά προέκταση δεν μπορεί να μείνει κανείς άλλος. Το υπάρχον καθεστώς εγγυήσεων είναι αναχρονιστικό, εκτός των αποφάσεων του ΟΗΕ τα τελευταία 50 χρόνια. Παραβιάζει δε το διεθνές δίκαιο και έχει υπονομευτεί πολλαπλώς στο παρελθόν.
Η διαπραγμάτευση του καθεστώτος των εγγυήσεων δεν μπορεί να αφορά την όποια τροποποίησή του ή προσαρμογή του, αλλά μόνο την κατάργησή του και τη διαμόρφωση ενός συμφώνου ασφάλειας και ανεξαρτησίας της ίδιας της Κύπρου. Δεν μπορεί να γίνεται λόγος για λύση χωρίς την κατάργηση του καθεστώτος των εγγυήσεων. Αλλιώς τι σόι λύση θα είναι αυτή; Ανάλογα κατηγορηματικοί είμαστε για την ανάγκη απομάκρυνσης των στρατευμάτων κατοχής. Η παραμονή τους θα αποτελούσε απόδειξη μη λύσης και όχι λύσης.

Ούτε οι ΗΠΑ δεν μπορούν να αποτρέψουν τις μεταναστευτικές ροές 

* Το προσφυγικό έχει καταστήσει την Ελλάδα "σημαντικό παίκτη" στην Ε.Ε. ή "πιο αδύναμο κρίκο";
Η Ελλάδα πληρώνει τις επιλογές τρίτων, όσων δηλαδή αποφάσισαν να κάνουν πόλεμο στη Λιβύη και τη Συρία. Το προσφυγικό μάς πρόσθεσε ένα ακόμα πρόβλημα μέσα στην κρίση. Πρόβλημα όχι μόνο οικονομικό, αλλά και βαθιά ανθρωπιστικό, κοινωνικό. Ένα πρόβλημα που συνδέεται ασφαλώς και με την ίδια μας την ιστορική - πολιτιστική ταυτότητα.
Ως προς τις προσφυγικές ροές είμαστε διεθνής παίκτης με κεντρική σημασία. Κάποιοι, όμως, θέλουν να μας δώσουν τον μουντζούρη και να μας χρεώσουν όλες τις αρνητικές επιπτώσεις των δικών τους αδυναμιών και επιλογών. Βλέπετε, ακόμα και το πιο οργανωμένο καπιταλιστικό κράτος του κόσμου, οι ΗΠΑ, δεν μπορούν να αποτρέψουν τις δεκάδων εκατομμυρίων ροές μεταναστών από τον ισπανόφωνο κόσμο στο εσωτερικό τους.
Η ζωή, βέβαια, έχει μεγαλύτερη φαντασία από εμάς. Γεννά αντιθέσεις και αντιφάσεις. Με το προσφυγικό μάς πρόσθεσε προβλήματα, αλλά ταυτόχρονα ενδυνάμωσε τη σημασία μας. Προκειμένου να τονιστεί το δεύτερο, χρειάζεται να μην αφήνουμε τρίτους να «διαπραγματεύονται» για εμάς, ακόμα και εις βάρος μας. Αντίθετα, οφείλουμε, και αυτό κάνουμε, να μιλάμε με όλους και απευθείας. Αυτό δυστυχώς δεν γινόταν τα προηγούμενα χρόνια.

Η αριστερή προοπτική, μοναδικό ανάχωμα στην Ακροδεξιά

* Πώς αποτιμάτε τη μέχρι στιγμής εξέλιξη του εκλογικού κύκλου στην Ευρώπη (Ισπανία, Πορτογαλία, γαλλικές περιφερειακές εκλογές);
Είναι φανερό ότι ο τρόπος που αναπτύσσεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού στην ήπειρο, δημιουργεί ρήγματα ανάμεσα αφενός στις ευρωπαϊκές ελίτ και κυρίαρχες δυνάμεις αφετέρου στις μεγάλες λαϊκές μάζες, τους εργαζόμενους, ιδιαίτερα την άνεργη νεολαία. Εκεί που υπάρχει μια ριζοσπαστική αριστερή πρόταση, οι λαϊκές δυνάμεις κινούνται προς περισσότερη κοινωνική - δημοκρατική Ευρώπη. Εκεί που δεν υπάρχει μια τέτοια πειστική δύναμη, καταγράφεται δεξιόστροφη ενδυνάμωση, ακόμα και ακροδεξιά.
Η άνοδος της Ακροδεξιάς στη Γαλλία και σε ορισμένες άλλες χώρες της Ε.Ε. έχει να κάνει, επίσης, με την υποτίμηση του στοιχείου της σύνδεσης δικαιωμάτων και δυνατοτήτων των εργαζομένων με το εθνικό κράτος, τους φόβους και κινδύνους που φέρνει η παγκοσμιοποίηση. Γι' αυτό υπογραμμίζω την ανάγκη θετικής διασύνδεσης της Αριστεράς με ζητήματα πολιτισμικής και ιστορικής ταυτότητας, με τον πατριωτισμό.

* Το 2015 τελειώνει, ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το μείζον γεγονός της χρονιάς σε επίπεδο διεθνούς πολιτικής;
Ως προς τα διεθνή θεωρώ ότι είναι ο συνδυασμός των νέων εμφυλίων πολέμων και των συνεχιζόμενων επεμβάσεων τρίτων στο εσωτερικό σειράς κρατών σε συνδυασμό με την προσπάθεια να βρεθούν λύσεις σε σύνθετα ζητήματα που έγιναν πιο πολύπλοκα. Σε αυτό τον συνδυασμό συμπεριλαμβάνω, ασφαλώς, τις συμφωνίες της Γενεύης (Ιράν), της Βιέννης (Συρία) και της Μινσκ (Ουκρανία).

avgi.gr