Δελτίο Τϋπου - Γνωμάτευση για τις πιθανές επιπτώσεις εγκατάστασης και λειτουργίας αιολικών σταθμών στην ορεινή περιοχή NATURA 2000 της Σαμοθράκης

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ

ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ NATURA ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ

Η παρούσα γνωμοδότηση συντάχθηκε από το Διεθνές Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο (ΔΕΓΣ) της «Βιώσιμης Σαμοθράκης» ("Sustainable Samothraki"), ενός συλλόγου που αποσκοπεί στην εξασφάλιση βιώσιμου μέλλοντος για το νησί της Σαμοθράκης, καθώς και την ένταξή του στο «Διεθνές Δίκτυο Αποθεμάτων της Βιόσφαιρας» (Man and Biosphere, MAB Program) της UNESCO^[1] (1). Μέσω της παρούσας επιστολής, το ΔΕΓΣ, το οποίο στελεχώνεται από διεθνώς αναγνωρισμένους επιστήμονες που εδώ και χρόνια έχουν εμπλακεί ερευνητικά στο νησί, εκφράζει την έντονη ανησυχία του σχετικά με την αδειοδότηση λειτουργίας μεγάλου αιολικού πάρκου^[2] στον «πυρήνα» της περιοχής NATURA 2000 (Εικ. 1) και του προτεινόμενου «πυρήνα» του αποθέματος της βιόσφαιρας στη Σαμοθράκη (Εικ. 2). Το ΔΕΓΣ, ενώ συμφωνεί απερίφραστα στην υποκατάσταση ορυκτών καυσίμων με ΑΠΕ, ανησυχεί για τη διαταραχή του περιβάλλοντος που θα προκαλέσει το εν λόγω έργο σε ένα από τα τελευταία εναπομείναντα, σχεδόν αδιατάρακτα νησιά της Μεσογείου. Από σχετική προκαταρκτική μελέτη που πραγματοποίησε, το ΔΕΓΣ είναι πεπεισμένο ότι λόγω της προτεινόμενης χωροθέτησης των ΑΣΠΗΕ κοντά στις κορυφογραμμές του νησιού θα προκληθεί σοβαρή, μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική διαταραχή όχι μόνο στον πυρήνα της περιοχής NATURA, αλλά και στο νησί συνολικά. Οι επιπτώσεις από το έργο δε θα περιοριστούν μόνο στο φυσικό περιβάλλον, αλλά θα έχουν πολλαπλές οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις.

Οι κύριες ενστάσεις κατά της εγκατάστασης αιολικών σταθμών παραγωγής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στον ορεινό όγκο της Σαμοθράκης είναι οι παρακάτω:

1. Ασυμβατότητα με τις αρχές του προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO

Η χωροθέτηση του προτεινόμενου ΑΣΠΗΕ στον πυρήνα ενός αποθέματος ΜΑΒ αντίκειται στις αρχές του προγράμματος «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO: Σύμφωνα με το έγγραφο θέσης της Αυστριακής Επιτροπής ΜΑΒ για τη χρήση ΑΠΕ σε αποθέματα βιόσφαιρας[3] «... Η ζώνη του πυρήνα πρέπει να προστατεύεται διαρκώς ως αυστηρή περιοχή διατήρησης. Κατά συνέπεια, απαγορεύεται η κατασκευή αιολικών σταθμών στον πυρήνα και στην ενδιάμεση ζώνη προστασίας (buffer zone). Αντίθετα, δικαιολογείται η κατασκευή μικρομονάδων ως εναλλακτική λύση για γεννήτριες ντίζελ, όπως για παράδειγμα για την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος σε υπάρχουσες ορεινές καλύβες και καταφύγια». Συμπερασματικά, η ένταξη της Σαμοθράκης στο «Διεθνές Δίκτυο Αποθεμάτων της Βιόσφαιρας» της UNESCO τίθεται σε κίνδυνο.

2. Επιπτώσεις στο υδατικό δυναμικό

Η συμπύκνωση υδρατμών είναι φαινόμενο που λαμβάνει χώρα στον ορεινό όγκο της Σαμοθράκης και θεωρείται ότι συνεισφέρει σημαντικά τόσο στη σχετικά μεγάλη επιφανειακή απορροή του νησιού, όσο και στην παρουσία πηγών και ρεμάτων αδιάλειπτης ροής ακόμη και το καλοκαίρι (2). Οι ΑΣΠΗΕ επηρεάζουν το μικροκλίμα στην ευρύτερη περιοχή εγκατάστασης τους (3-6) και προκαλούν έντονη ανάμιξη των αέριων μαζών, μεταβάλλοντας τη θερμοκρασία και την υγρασία κοντά στην επιφάνεια του εδάφους με αποτέλεσμα τη θέρμανση (και ξήρανση) των παρεδάφιων αέριων μαζών (5,7,8). Συνεπώς, η εγκατάσταση και λειτουργία ΑΣΠΗΕ κοντά στις κορυφογραμμές του νησιού θα διαταράξει το φυσικό ισοζύγιο θερμοκρασίας/υγρασίας προκαλώντας εν δυνάμει τόσο την ανάσχεση του φαινομένου της συμπύκνωσης των υδρατμών (2) όσο και την εξάτμιση του νερού από τα υπόγεια υδροφόρα στρώματα (9). Επιπλέον, η μόνωση του εδάφους από την εγκατάσταση τόνων τσιμέντου για τις βάσεις των ανεμογεννητριών, αλλά και από την κατασκευή οδικού δικτύου, θα εμποδίσει την κατείσδυση του νερού που προέρχεται από τη βροχή, τα χιόνια και τη συμπύκνωση υδρατμών, προς το υπέδαφος, εξασθενώντας περαιτέρω τους υπόγειους υδροφορείς. Αθροιστικά, οι παραπάνω επιπτώσεις μπορεί να έχουν σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη τροφοδοσία πηγών και ρεμάτων, γεγονός που θα επιδεινώσει το πρόβλημα νερού που ήδη αντιμετωπίζει ο Δήμος Σαμοθράκης στη διάρκεια της θερινής τουριστικής περιόδου.

3. Επιπτώσεις στην εδαφική διάβρωση

Ως αποτέλεσμα τεκτονικών και γεωμορφολογικών μηχανισμών και της εκτεταμένης υπερβόσκησης, το 71% της επιφάνειας της Σαμοθράκης χαρακτηρίζεται από υψηλή-μέτρια διάβρωση (10), που αποτελεί ένα από τα κυριότερα περιβαλλοντικά προβλήματα του νησιού[4]. Οποιαδήποτε παρέμβαση στα ορεινά τμήματα των λεκανών απορροής, που περιλαμβάνει εκσκαφές, διάνοιξη δρόμων και επιπεδώσεις, θα έχει σαν αποτέλεσμα την απομάκρυνση της βλάστησης και την αλλαγή των κλίσεων του ανάγλυφου ενισχύοντας τα φαινόμενα διάβρωσης και στερεομεταφοράς εδαφικών υλικών (11,12). Η προτεινόμενη περιοχή εγκατάστασης ΑΣΠΗΕ στη Σαμοθράκη χαρακτηρίζεται από ορεινούς όγκους με μεγάλο υψόμετρο και κλίσεις, χαμηλή βλάστηση, καθώς και έντονα τεκτονισμένα και ευδιάβρωτα πετρώματα. Τα έργα κατασκευής ΑΣΠΗΕ θα οδηγήσουν με βεβαιότητα στην αύξηση της τρωτότητας εκτεταμένων τμημάτων του ανάγλυφου με συνεπακόλουθη αύξηση της διάβρωσης και στερεομεταφοράς (13), ειδικά μάλιστα σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων. Στις επιπτώσεις συγκαταλέγονται η αύξηση της επικινδυνότητας των πλημμυρικών φαινομένων, η απογύμνωση ορεινών όγκων και η αλλοίωση παρόχθιων γεωργικών γαιών.

4. Επιπτώσεις στη χλωρίδα

Παρά τη μικρή της έκταση, η Σαμοθράκη έχει εξαιρετική σημασία για την ελληνική χλωρίδα, αποτελώντας ένα σημαντικό θερμό σημείο (hotspot) βιοποικιλότητας λόγω: α) της γεωγραφικής της θέσης που βρίσκεται στο σταυροδρόμι τριών γεωγραφικών ζωνών χλωρίδας, με αποτέλεσμα την παρουσία πολυάριθμων "μεθοριακών" φυτών (outpost plants) και β) το χαρακτηριστικό τοπικό κλίμα ως αποτέλεσμα των ακραίων κλίσεων μεταξύ ακτής και βουνού που παρέχει άφθονο νερό (§ 2) συντηρώντας ιδιόμορφους σχηματισμούς υποαλπικής - αλπικής βλάστησης. Συγκεκριμένα, η χλωρίδα της Σαμοθράκης χαρακτηρίζεται από ασυνήθιστη και μεγάλη βιοποικιλότητα φυτών με 1441 είδη και 21 τύπους βλάστησης με πολλά μοναδικά στοιχεία, όπως 17 ενδημικά είδη καθώς και 2 ενδημικά ή πολύ σπάνια είδη περιορισμένης παγκόσμιας εξάπλωσης (14). Στην κορυφογραμμή του όρους Σάος απαντώνται μοναδικοί και πολύ σπάνιοι τύποι βλάστησης, όπως οι  ορεινοί θαμνώνες τύπου Mountain hedgehog heaths (EUNIS F7.4C Aegean summital hedgehog heaths; Habitat directive Annex I: 4090 Endemic oro-Mediterranean heaths with gorse) και τα πηγαία έλη τύπου Spring swamps (EUNIS E3.5 Moist or wet oligotrophic grassland) (14). Τα έργα κατασκευής και εγκατάστασης των ΑΣΠΗΕ αναμένεται να επηρεάσουν άμεσα τουλάχιστον 7 από τα 17 ενδημικά είδη χλωρίδας, ενώ από τη λειτουργία τους αναμένεται να επηρεαστούν έμμεσα πολλά άλλα είδη λόγω μεταβολής των κλιματικών, υδρολογικών και εδαφικών συνθηκών (§ 2, 3) και της αύξησης των φαινομένων εδαφικής διάβρωσης (§ 3). Οι επιπτώσεις του έργου στη χλωρίδα αναμένεται να επεκταθούν σε όλο το ανατολικό τμήμα του νησιού από την κορυφογραμμή Λουλούδι μέχρι την ακτογραμμή.

5. Επιπτώσεις στην πανίδα

Η Σαμοθράκη είναι από τα πλουσιότερα νησιά του Αιγαίου σε ορνιθοπανίδα και ξεχωρίζει για την μεγάλη ποικιλία σπάνιων και απειλούμενων ειδών που φωλιάζουν ή σταθμεύουν εκεί κατά την μετανάστευση τους (Εικ. 3). Αποτελεί σημαντική περιοχή τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως επιβεβαιώνεται και από τη μεγάλη έκταση που καταλαμβάνει η Ζώνη Ειδικής Προστασίας της ορνιθοπανίδας (ΖΕΠ) εντός της περιοχής ΝΑTURA (Εικ. 1), με σημαντικότερα "είδη χαρακτηρισμού" τα αναπαραγόμενα Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus), Αετογερακίνα (Buteo rufinus) και Χρυσογέρακο (Falco biarmicus). Ειδικά το ορεινό τμήμα του νησιού χαρακτηρίζεται από την παρουσία αναπαραγόμενων ειδών αλλά και τη σημαντική ποικιλία μεταναστευτικών αρπακτικών και στρουθιόμορφων πουλιών (15). Στην περιοχή έχουν επίσης αναφερθεί και διάφορα άλλα σημαντικά είδη πανίδας, όπως ασπόνδυλα ζώα, ερπετά και αμφίβια με ιδιαίτερο βιογεωγραφικό ενδιαφέρον (14). Σημειώνεται ότι πολλά είδη πανίδας εξαρτώνται άμεσα από τους βραχώδεις σχηματισμούς των κορυφογραμμών και τη φυσική ορεινή βλάστηση, καθώς αυτά τα ενδιαιτήματα προσφέρουν τροφή, καταφύγιο-κάλυψη και ειδικές συνθήκες αναπαραγωγής. Ο κατακερματισμός και η απώλεια οικοτόπων (και ειδικών ενδιαιτημάτων) από τα έργα των ΑΣΠΗΕ θα επηρεάσει την πανίδα, ειδικά αυτή που σχετίζεται με βραχώδεις σχηματισμούς και σπάνιους τύπους βλάστησης (§ 3). Η χωροθέτηση των ΑΣΠΗΕ σε κορυφογραμμές και διάσελα μεγάλου υψομέτρου μπορεί να προκαλέσει όχληση, εκτοπισμό, τραυματισμό ή και θανάτωση αρπακτικών πουλιών, όπως ο υψηλού κινδύνου σε πιέσεις ΑΣΠΗΕ σπιζαετός, ή/και των θηραμάτων τους. Λόγω της σπανιότητας των μεγαλόσωμων αρπακτικών πουλιών, απώλεια ακόμη και μικρού αριθμού τους μπορεί να έχει επιπτώσεις στην επιβίωση των τοπικών πληθυσμών.

Η μελισσοκομική δραστηριότητα στη Σαμοθράκη είναι έντονη με συνολικά 1500 περίπου μελισσοσμήνη και ένα υψηλότατο ποσοστό μελισσοκομικής πυκνότητας (περίπου 8,5 κυψέλες/km²). Λόγω της πλούσιας μελισσοκομικής χλωρίδας παράγεται εξαιρετικής γεύσης και αρώματος μέλι με υψηλή διατροφική και βιολογική αξία. Η πρόπολη της Σαμοθράκης, αποτελεί αντικείμενο τρέχουσας έρευνας λόγω του εξαιρετικά υψηλού φορτίου της σε φαινολικές ενώσεις (ιδιαίτερα σε φλαβονοειδή), καθώς και της ισχυρής αντιοξειδωτικής της δράσης (16). Οι επιπτώσεις στη χλωρίδα του νησιού από την εγκατάσταση και λειτουργία των ΑΣΠΗΕ (§ 4) αναμένεται να προκαλέσει μείωση των μελισσοκομικών φυτών, του αριθμού των μελισσών και της επικονίασης με αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, καθώς είναι αποδεδειγμένο ότι η συμβολή της μέλισσας στην επικονίαση καλλιεργούμενων και μη φυτών, είναι μοναδική και αναντικατάστατη.

6. Επιπτώσεις στην αισθητική του τοπίου   

Το τοπίο στην Ελλάδα έχει αναγνωριστεί ως δημόσιο αγαθό, με σημαντικό ρόλο στο φυσικό και πολιτισμικό πλούτο της χώρας και την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη (17,18). Το τοπίο της Σαμοθράκης έχει χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερο, μοναδικό, σπάνιο (19,20,21), με  κυρίαρχο στοιχείο τον ορεινό του όγκο που βρίσκεται εντός της περιοχής NATURA 2000. Η ιδιαιτερότητα του τοπίου της Σαμοθράκης είναι πασίγνωστη στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και το νησί εντάσσεται σε καταλόγους σημαντικών τοπίων, γεωλογικών και ιστορικών μνημείων της Ελλάδας (22,23), καθώς φιλοξενεί σπάνιους, ανεπηρέαστους από σύγχρονες ανθρώπινες δραστηριότητες σχηματισμούς ορεινών νησιωτικών τοπίων με πηγές, ρυάκια, τις φημισμένες βάθρες, αλλά και σημαντικά πολιτισμικά τοπία όπου διατηρούνται διάσπαρτα στοιχεία όπως μονοπάτια, αναβαθμίδες, εξωκλήσια και αρχαιολογικοί χώροι. Με την εγκατάσταση των ΑΣΠΗΕ στον ορεινό όγκο της Σαμοθράκης θα προσβληθεί η φυσικότητα ενός μεγάλου τμήματος του νησιού και θα χάσει τα αρχέγονα αυθεντικά φυσικά και πολιτισμικά στοιχεία του, που αποτελούν πόλο έλξης για τον τουρισμό. Οι ΑΣΠΗΕ θα κυριαρχούν στον ορίζοντα και θα υποβαθμίσουν συνολικά την αισθητική ακεραιότητα μεγάλου τμήματος του νησιού.

Συμπέρασμα

Με βάση τα παραπάνω, το ΔΕΓΣ πιστεύει ότι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και οι μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από την εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ στον ορεινό όγκο της Σαμοθράκης θα υπερβούν κατά πολύ τα οφέλη από την παραγωγή «καθαρής» ενέργειας και τα αντισταθμιστικά οφέλη για την τοπική κοινωνία. Προτείνουμε την επανεξέταση της χωροθέτησης των ΑΣΠΗΕ και την εγκατάσταση τους σε περιοχή χαμηλού υψομέτρου, όπου το ύψος της επένδυσης θα είναι κατά πολύ μικρότερο από τον αντίστοιχο προϋπολογισμό στον ορεινό όγκο του νησιού. Τέλος, το ΔΕΓΣ  εκφράζει την προθυμία του να υποστηρίξει το έργο ΑΣΠΗΕ υποδεικνύοντας μια πλέον ενδεδειγμένη θέση.

Διεθνές Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο (ΔΕΓΣ) του Συλλόγου «Βιώσιμη Σαμοθράκη»

Πρόεδρος του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβούλιου:

Prof. Marina Fischer-Kowalski (Institute of Social Ecology, University of Natural Resources and Life Sciences, Vienna - Austrian National Committee «Διεθνές Δίκτυο Αποθεμάτων της Βιόσφαιρας» - MAB-UNESCO)

Μέλη:

Prof. Georg Gratzer (Institute of Forest Ecology, University of Natural Resources and Life Sciences, Vienna)	Ass. Prof. Marian Chertow (School of Forestry and Environmental Studies, Yale University, New Haven)
Ass. Prof. Simron Singh (School of Environment, Enterprise and Development, University of Waterloo)	Δρ.  Πάνος Πετρίδης (Institute of Social Ecology, University of Natural Resources and Life Sciences, Vienna)
Δρ. Νικόλαος Σκουλικίδης (Δ/ντής Ερευνών, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών)	Δρ. Σταμάτης Ζόγγαρης (Εντεταλμένος Ερευνητής, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών)

Εξωτερικοί επιστημονικοί σύμβουλοι:

Dr. Kit Tan (Research Scientist, University of Copenhagen)	Δρ. Ηλίας Δημητρίου (Δ/ντής Ερευνών, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών)
Δρ. Αναστάσιος Παπαδόπουλος  (Δ/ντής Ερευνών, Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών)	Burkhard Biel (Private Research Scientist)
Δρ. Αλέξανδρος Παπαχριστοφόρου (Τμήμα Γεωπονικών Επιστημών, Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου)	Βασιλική Βλάμη (Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Πανεπιστήμιο Πατρών)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Εικ. 1: Χάρτης Σαμοθράκης με περιοχές NATURA 2000 και τις ζώνες προστασίας ορνιθοπανίδας και οικοτόπων Εικ. 2: Χάρτης Σαμοθράκης με τις προτεινόμενες ζώνες στα πλαίσια της πρότασης «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα» της UNESCO

Εικ. 3: Μεταναστευτικοί διάδρομοι πουλιών, όπου φαίνεται η ιδιαίτερη σημασία του "ανατολικού διαδρόμου" που διαπερνά τη Σαμοθράκη και αποτελεί από τα σημαντικότερα μεταναστευτικά περάσματα για αρπακτικά και άλλα μεγαλόσωμα πουλιά στην ΝΑ Ευρώπη - Δυτική Ασία (Πηγή: Ελληνική Ορνιθο-λογική Εταιρεία)

Βιβλιογραφικές αναφορές

1.        Municipality of Samothraki - Sustainable Samothraki (2013). Samothraki Biosphere Reserve Nomination Form: Final Official Document, UNESCO Man and the Biosphere (MAB) Program, Athens, 105 pp. and Annexes.

2.        Σκουλικίδης Ν. (2017). Επιπτώσεις στη Σαμοθράκη από τη λειτουργία αιολικών σταθμών. Εφημερίδα των Συντακτών 22.11.2017.

3.        Kirk-Davidoff D.B., D.W. Keith (2008). On the climate impact of surface roughness anomalies. J. Atmos. Sci. 65: 2215-2234.

4.        Baidya Roy S. (2011). Simulating impacts of wind farms on local hydrometeorology. J. Wind Eng. Ind. Aerodyn. 99: 491–498.

5.        Zhou L., Y. Tian, S. Baidya Roy, Y. Dai, H. Chen (2013). Diurnal and seasonal variations of wind farm impacts on land surface temperature over western Texas. Clim Dyn 41: 307–326.

6.        Moravec D., V. Barták, V. Puš, J. Wild (2018). Wind turbine impact on near-ground air temperature, Renewable Energy, 123: 627-633.

7.        Baidya Roy S., S.W. Pacala (2004). Can large wind farms affect local meteorology? J. Geophys. Res., 109, 1-6, D19101, doi:10.1029/2004JD004763.

8.        Baidya Roy S., J.J. Traiteur, S.H. Schneider (2010). Impacts of wind farms on surface air temperatures.  Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 107, (42): 17899-17904.

9.        Στουρνάρας Γ. (2014). Αιολικά Πάρκα και φυσικό περιβάλλον Πάρου. Ημερίδα για τις ανεμογεννήτριες, Πάρος 25.10.2014.

10.     Myronidis D., K. Ioannou, M. Sapountzis, D. Fotakis (2010). Development of a sustainable plan to combat erosion risk for an island of the Mediterranean Region. Fresenius Env. Bull., 19, 1694-1702.

11.     Wang S., S. Wang (2015). Impacts of wind energy on environment: A review, Renewable and Sustainable Energy Reviews 49: 437–443.

12.     Markogianni V., A. Mentzafou, E. Dimitriou (2016). Assessing the impacts of human activities and soil erosion on the water quality of Plastira mountainous Mediterranean Lake, Greece. Environmental Earth Sciences, 75, 915. DOI 10.1007/s12665-016-5737-8.

13.     Dai K., A. Bergot, C. Liang, W.-N. Xiang, Z. Huang, Environmental issues associated with wind energy, a review, Renew. Energy 75 (2015), 911-921.

14.     Biel B., K. Tan (2014). The flora of Samothraki. THE GOULANDRIS NATURAL HISTORY MUSEUM, Kifissia, Greece, 228 p.

15.     Παναγιωτοπούλου Μ. (2009). Έκθεση Ορνιθολογικής αξιολόγησης περιοχής «GR1110012 Σαμοθράκη: Όρος Φεγγάρι και παράκτια ζώνη». Στο: Δημαλέξης, Α. Μπούσμπουρας, Δ., Καστρίτης, Θ., Μανωλόπουλος Α. και Saravia V. (Συντονιστές Έκδοσης). Τελική αναφορά προγράμματος επαναξιολόγησης 69 σημαντικών περιοχών για τα πουλιά για τον χαρακτηρισμό τους ως Ζωνών Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας. ΥΠΕΧΩΔΕ, Αθήνα.

16.     Papachristofrou, A., Koutouvela, E., Mourtzinos, I. (2018). Propolis from the island of Samothraki. High antioxidant activity, total polyphenol content and flavonoids concentration from different sampling areas. Paper in preparation.

17.     Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου (2010). Κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου. Νόμος υπ’ αριθ. 3827, ΦΕΚ 30, 25.2.2010.

18.     Βλαντού A. (2013). Το τοπίο ως περιβαλλοντικό αγαθό: Ασυμβατότητα μεταξύ δικαίου προστασίας και πραγματικότητας. http://www.citybranding.gr/2013/05/blog-post_17.html.

19.     Καραδήμου, Γ., Σ. Δοάνη, Κ. Αλμπανάκης, Χ. Δομακίνης, Α. Μουρατίδης, Κ. Βουβαλίδης, Δ. Οικονομίδης (2015). Καθορισμός δεικτών αξιολόγησης τοπίων του Ελληνικού Χώρου. Πανελλήνια και Διεθνή Γεωγραφικά Συνέδρια, Συλλογή Πρακτικών, 756-769.

20.     Δημόπουλος Π., Β.  Βλάμη, Ι. Κόκκορης (2016). Κωδικοποίηση, καταγραφή και χαρτογραφική αποτύπωση των πολιτιστικών τοπίων στις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000. Τεχνική μελέτη. Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Πανεπιστήμιο Πατρών.

21.     Vlami V., H. Djuma, I. Mavromatis, S. Bayraktar, S.  Zogaris, P. Dimopoulos (2016). Landscape assessment on Samothraki: Preliminary steps with a site-based protocol. Sustainable Mediterranean, 73: 43-45.

22.     Άτλαντας των Γεωλογικών Μνημείων του Αιγαίου (2002). Υπουργείο Αιγαίου, 2002 ISBN: 960-7859-41-3.

23.     Vlami, V., I.P. Kokkoris, S. Zogaris, C. Cartalis, G. Kehayias, P. Dimopoulos (2017). Cultural landscapes and attributes of “culturalness” in protected areas: an exploratory assessment in Greece. Science of the Total Environment, 595, 229-243.

---

[1] H ένταξη της περιοχής NATURA της Σαμοθράκης στα αποθέματα Man & Biosphere της UNESCO είναι σε αναμονή, καθώς η UNESCO αναμένει τον καθορισμό επίσημων ζωνών προστασίας της περιοχής NATURA στο νησί, όπως αυτές πρόκειται να καθοριστούν από την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για την περιοχή NATURA του νησιού, η οποία εκκρεμεί.

[2] Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει εγκρίνει δύο άδειες αιολικών σταθμών στις θέσεις "Λουλούδι" με 36 ανεμογεννήτριες των 3 MW εκάστη, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 108 MW και "Αμόνι" με 3 ανεμογεννήτριες των 0,9 MW εκάστη, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 2,7 MW, σε υψόμετρο 1.475 και 1.100 μέτρων, αντίστοιχα.

[3] Position paper of the Austrian MAB National Committee for using renewable energies in Biosphere Reserves (September 2017).

[4] Πρόσφατες πλημμύρες (π.χ. 2.6.2014 και 26.9.2017) κινητοποίησαν τεράστιους όγκους φερτών υλικών από το βουνό καταπλακώνοντας δρόμους, οικισμούς, καλλιέργειες και κτηνοτροφικές μονάδες προκαλώντας πρωτοφανείς ζημιές. 
...................................................................................................................

Sustainable Samothraki <sustainablesamothraki@gmail.com>	29 Ιουν (Πριν από 1 ημέρα)
προς κρυφή κοιν.: Εμένα

Σήμερα Παρασκευή 29-06-2018 στην Τακτική Συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Σαμοθράκης στις 19.30 μ.μ., μεταξύ άλλων, θα γίνει συζήτηση για την εγκατάσταση Αιολικού Πάρκου στο νησί της Σαμοθράκης.  

Σχετικά με το σχεδιασμό της εγκατάστασης και λειτουργίας αιολικών σταθμών στην ορεινή περιοχή NATURA 2000 της Σαμοθράκης, σας αποστέλλουμε την γνωμοδότηση του Διεθνής Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου (ΔΕΓΣ) του συλλόγου "Βιώσιμη Σαμοθράκη" για τις πιθανές επιπτώσεις ενός τέτοιου έργου. Ο σύλλογος “Βιώσιμη Σαμοθράκη” έχει αποστείλει την παρούσα γνωμάτευση στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στο Δήμο Σαμοθράκης και σε όλους τους φορείς εμπλεκομενους στην διαδικασία αδειοδότησης.

Το ΔΕΓΣ του συλλόγου αποτελείται από διακεκριμένους Έλληνες και ξένους επιστήμονες οι οποίοι πραγματοποιούν επιστημονικές έρευνες στο νησί της Σαμοθράκης εδώ και πολλά χρόνια. Στην συγκεκριμένη γνωμάτευση συμμετείχαν και άλλοι εξωτερικοί επιστημονικοί σύμβουλοι οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει ειδικές μελέτες στο νησί.

Για περαιτέρω πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον αντιπρόεδρο του Συλλόγου Γιώργο Μασκαλίδη στο τηλ +30 6973468897 ή στο ε μαιλsustainablesamothraki@gmail.com