Νέα δεδομένα για την ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου του Έβρου

Ευχάριστα είναι τα νέα για την ανάδειξη και αξιοποίηση του αρχαιολογικού πλούτου του Έβρου και της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Τα παγκοσμίου ενδιαφέροντος ευρήματα στην περιοχή της Αμφίπολης έχουν δημιουργήσει μία κινητικότητα και μία τάση «επένδυσης» στον αρχαιολογικό πλούτο της χώρας, από την οποία δεν θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί η Περιφέρεια ΑΜΘ, η οποία έχει ήδη να επιδείξει σημαντικούς αρχαιολογικούς θησαυρούς.

Στην πρόσφατη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, ο Περιφερειάρχης Γιώργος Παυλίδης ανακοίνωσε ότι μέσα στις προθέσεις της νέας περιφερειακής αρχής είναι η υλοποίηση ενός ανασκαφικού προγράμματος, με τη συνεργασία της επιστημονικής κοινότητας καιτην αξιοποίηση και ευρωπαϊκών προγραμμάτων προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά και πόρων της Περιφέρειας.
Ωστόσο, η σημαντικότερη εξέλιξη που προέκυψε τα τελευταία 24ωρα αφορά στα ευρήματα Μικρής Δοξιπάρας στο βόρειο Έβρο, τα οποία παραμένουν εδώ και χρόνια ‘άστεγα’, μια και οι μελέτες για τη δημιουργία μουσείου, καθυστερούν απελπιστικά. Προς αυτή την κατεύθυνση, η περιφερειακή ενότητα Έβρου έφερε προς ψήφιση στο περιφερειακό συμβούλιο την επικαιροποίηση της προγραμματικής σύμβασης με το υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια, να μπει σε νέα βάση το έργο και σύντομα σε τροχιά υλοποίησης. Σημειώνεται πως στην προγραμματική σύμβαση για την ανάδειξη του ταφικού τύμβου της Μικρής Δοξιπάρας, ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου είναι 150.000 ευρώ, ενώ αναξιοποίητα παραμένουν τα 75.000 ευρώ.

Η νέα σύμβαση
Το θέμα εισηγήθηκε ο αντιπεριφερειάρχης Έβρου Δημήτρης Πέτροβιτς, ο οποίος, όπως επισήμανε, η Σύμβαση χρήζει επικαιροποίησης, δεδομένου ότι αφενός έχουν επέλθει αλλαγές στα θεσμικά όργανα των συμβαλλόμενων μερών, και αφετέρου απαιτείται τροποποίηση του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης των μελετών.
Σε ό,τι αφορά στο ιστορικό της υπόθεσης, η εν λόγω Προγραμματική Σύμβαση υπογράφηκε στις 2 Αυγούστου 2010, μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, του Νομαρχιακού Διαμερίσματος Έβρου και του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων (Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε.), είχε δε σαν σκοπό την εκπόνηση ολοκληρωμένης προμελέτης, οριστικής μελέτης, μελέτης εφαρμογής και τευχών δημοπράτησης, για την κατασκευή ενός μουσειακού χώρου και βοηθητικών κτισμάτων, με στόχο την προστασία και ανάδειξη των ευρημάτων του ταφικού τύμβου της Μικρής Δοξιπάρας – Ζώνης, Νομού Έβρου. Το 2012, ύστερα από πρόταση του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. και με τη σύμφωνη γνώμη των άλλων εταίρων, τη σύμβαση συνυπέγραψε ως νέο συμβαλλόμενο μέρος, και η εταιρία ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε., προκειμένου να συμβάλλει στην ολοκλήρωση των απαραίτητων μελετών, δεδομένου ότι διαθέτει τόσο το εξειδικευμένο προσωπικό όσο και το απαραίτητο λογισμικό.
Ως επιστέγασμα της παραπάνω συνεργασίας υπήρξε και η έκδοση σχετικής απόφασης του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού (Αριθ.πρωτ.117670/13429/850/245/09-05-2014) περί έγκρισης της προμελέτης «Ανέγερση κτηρίων για την προστασία και ανάδειξη του ταφικού τύμβου της Μικρής Δοξιπάρας - Ζώνης», καθώς και των «Αρχών μουσειολογικού – μουσειογραφικού σχεδιασμού του κτηρίου προστασίας του Ταφικού Τύμβου της Μικρής Δοξιπάρας - Ζώνης», Π.Ε. Έβρου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης»
Ωστόσο, στην πορεία, το Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων καταργήθηκε, πλην όμως οι προγραμματικές συμβάσεις πολιτισμικής ανάπτυξης στις οποίες συμβαλλόμενο είναι το Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. εξα­κολουθούν να παράγουν έννομα αποτελέσματα. Από την άλλη, η εταιρία ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε. συνεχίζει να διατηρεί τη νομική της προσωπικότητα και μπορεί να εκπληρώνει τους σκοπούς της μέχρι τις 31.07.2015, ενώ μετά συγχωνεύεται στη νέα εταιρία με την επωνυμία ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε. Έτσι, το περιφερειακό συμβούλιο κλήθηκε να εγκρίνει την υπογραφή της Επικαιροποιημένης Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης / Π.Ε. Έβρου, του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της εταιρείας «ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ» ΑΕ για την ολοκλήρωση του έργου «Μελέτη για την προστασία και ανάδειξη των ευρημάτων του ταφικού τύμβου της Μικρής Δοξιπάρας – Ζώνης, Π.Ε. Έβρου», εξουσιοδοτώντας παράλληλα τον αντιπεριφερειάρχη Έβρου να συνυπογράψει την Προγραμματική Σύμβαση.
Παρών στη συνεδρίαση και ο άνθρωπος πίσω από τα ευρήματα της Μικρής Δοξιπάρας, ο επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων Διαμαντής Τριαντάφυλλος, ο οποίος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την εξέλιξη, με την ελπίδα ότι τα πράγματα θα κινηθούν με γοργούς ρυθμούς, προκειμένου να προφυλαχθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα ευρήματα.

Ανασκαφικό πρόγραμμα
Τη συνδρομή ειδικών επιστημόνων, ζήτησε ο περιφερειάρχης Γιώργος Παυλίδης για την ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου της ΑΜΘ, με αφορμή τη συζήτηση για τη μελέτη προστασίας και ανάδειξης των ευρημάτων του ταφικού τύμβου της Μικρής Δοξιπάρας Έβρου στο περιφερειακό συμβούλιο. Όπως αναφέρει η εφημερίδα «Χρόνος», στις προθέσεις της περιφερειακής αρχής είναι να ξεκινήσει έρευνες, για την ανάδειξη του αρχαιολογικού πλούτου αξιοποιώντας και ευρωπαϊκά προγράμματα. Όσο για το σε ποιες περιοχές θα δοθεί προτεραιότητα καλούνται να προτείνουν οι αρχαιολόγοι.
«Με χρηματοδότηση μέσα από το περιφερειακό πρόγραμμα που αφορά και το κομμάτι του πολιτισμού, μπορούμε να εντοπίσουμε σημεία που θα κάνουμε έρευνες οι οποίες θα αναδείξουν την περιοχή και θα αυξήσουν την αναγνωρισιμότητα και την ελκυστικότητα της. Ήδη έχουμε κάνει κινήσεις τις οποίες δε θέλω να προσδιορίσω, θα παρακαλέσω όμως και τους υπηρεσιακούς παράγοντες και την εκτελεστική γραμματέα Ζωή Κοσμίδου να συντονιστούμε προς αυτή τη κατεύθυνση. Υπάρχουν εξαίρετοι επιστήμονες που γνωρίζουν την περιοχή, να πουν που, πως και τι πρέπει να κάνουμε. Εμείς είμαστε αρωγοί προς αυτή την κατεύθυνση», είπε ο Γιώργος Παυλίδης.
Ο κ. Τριαντάφυλλος από την πλευρά του χαρακτήρισε θετική την πρόταση του περιφερειάρχη, ο οποίος σημείωσε πως όλη η περιφέρεια παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον αλλά προτεραιότητα θα μπορούσε να δοθεί σε μεγάλες πόλεις όπως, η Μαρώνεια, τα Άβδηρα, η Αρχαία Ζώνη στο νομό Έβρου.
«Είναι ανασκαφές που δεν εξαντλούνται στην περίοδο τη δική μας, θα συνεχιστούν δηλαδή και στο μέλλον. Από εκεί και πέρα θα μπορούσαν ορισμένα μνημεία να αναδειχθούν και χωρίς ανασκαφές και ήδη με τα ΕΣΠΑ έχουν γίνει αρκετά έργα. Έχουμε την ορεινή Ροδόπη, που κι εκεί πρέπει να δούμε ορισμένα μνημεία που υπάρχουν, σε συνδυασμό και με άλλες δράσεις, ούτως ώστε να γίνει γνωστή η περιοχή. Είναι πολλά πράγματα που πρέπει να συζητηθούν και πρέπει να τα δούμε».

Πλωτινόπολη: Η ανεξάντλητη
Συνεχίστηκε και φέτος, από τον περασμένο Ιούλιο, από την ΙΘ΄ Εφορεία Προϊστορικών Κλασικών Αρχαιοτήτων, η ανασκαφή στην Πλωτινόπολη με τη χρηματοδότηση του Δήμου Διδυμοτείχου. Ορίστηκε μια καινούργια τομή (τομή Η΄) για να αποκαλυφθεί η συνέχεια του δωματίου, κατά πάσα πιθανότητα είναι το τυπικό για τα ρωμαϊκά λουτρά τρικλίνιο, με το ψηφιδωτό δάπεδο. Η τομή προχώρησε σε βάθος πέντε μέτρων. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής αποκαλύφθηκαν οι μεταγενέστερες οικοδομικές φάσεις (6ος μ.Χ.-7ο μ.Χ. αιώνα, 4ος μ.Χ.-5ο μ.Χ. αιώνα, που μας παραπέμπουν στην παλαιοχριστιανική εποχή). Η ανασκαφή προχώρησε και στη ρωμαϊκή φάση (μέσα 2ουμ.Χ. έως αρχές 3ου μ.Χ. αιώνα) οπότε αποκαλύφθηκε η συνέχεια της κεντρικής παράστασης του ψηφιδωτού δαπέδου.
Επίσης αποκαλύφθηκε τοιχογραφία στους τοίχους της ρωμαϊκής φάσης. Κατά την παλαιοχριστιανική φάση (4ος με 5ο μ.Χ. αιώνα) αποκαλύφθηκε τοίχος με διαμπερείς οπές μέσα σε κατεργασμένους γωνιόλιθους, που προέρχονται από το ρωμαϊκό σύστημα αποχέτευσης. Αποκαλύφθηκαν επίσης τέσσερις λίθινοι τροχοί και ίσως να δηλώνουν ότι το κτίριο (ή τμήμα του) να χρησίμευε κατά τα παλαιοχριστιανικά χρόνια ως εργαστήριο κεραμικής. Η κατασκευή που χρονολογείται από τις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνα και πατάει πάνω στο φυσικό βράχο, που βρίσκεται δυτικά του κτιρίου με τα ψηφιδωτά, ίσως να αποτελεί τμήμα της οχύρωσης της πόλης τα παλαιοχριστιανικά χρόνια. Το σίγουρο είναι ότι η κατοίκηση στην Πλωτινόπολη σταματάει στις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνα, όπως, άλλωστε, αναφέρουν και οι πηγές», λέει στο «Χρόνο» ο υπεύθυνος της ανασκαφής αρχαιολόγος Ματθαίος Κουτσουμανής.
Με τα νέα ευρήματα ο μυθολογικός κύκλος στην Πλωτινόπολη αποκτάει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Στο βιβλίο των μυθολογικών παραστάσεων και γεωμετρικών σχημάτων ιδιαίτερου συμβολισμού προστίθενται φέτος ο Θαλάσσιος ίππος με τον έρωτα να κρατάει τα χαλινάρια του, ένας έρωτας σκεπτόμενος, ένας μαίανδρος με παραλλαγή, δυο πουλιά με φυτικά μοτίβα, ένας πολύχρωμος κόμβος του Σολομώντα, ενώ η όλη παράσταση περικλείεται από βλαστόσπειρες και κισσόφυλλα, που μας προϊδεάζουν για τη λατρεία του Διόνυσου. Η Θρακική γη δεν μας έχει αποκαλύψει όλα τα μυστικά της για την Πλωτινόπολη.
Η ανασκαφή μπορεί να εξελιχθεί σε μια από τις σημαντικότερες των τελευταίων ετών. Σ’ αυτό συνηγορεί η μέχρι τώρα πορεία των ανασκαφικών εργασιών με τα εντυπωσιακά ευρήματα.Ο λόφος της Αγίας Πέτρας θα είναι το επίκεντρο των ανασκαφικών δραστηριοτήτων στο χώρο της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης τα επόμενα χρόνια. Μέχρι τώρα είναι βέβαιο ότι στη συγκεκριμένη θέση έχουμε κατοίκηση πέντε συνεχόμενων αιώνων και την ανάδειξη μιας ιστορικής πορείας στο χώρο και το χρόνο ενός δικτύου Ρωμαϊκών πόλεων που ιδρύθηκαν πριν 1900 χρόνια όπου κατείχε μια θέση στην στρατηγικής σημασίας κοιλάδα του Έβρου η Πλωτινόπολη καθιστώντας την ιστορική πολιτεία του Διδυμοτείχου κληρονόμο μιας μοναδικής ιστορίας και παράδοσης.
Της Κικής Ηπειρώτου
http://www.gnomionline.gr/index.php/8-2014-07-22-08-22-29/582-2014-11-17-10-25-01