Επτά χρηματοδοτικά εργαλεία στη φαρέτρα της Κυβέρνησης για αναστροφή του κλίματος - Όλοι συμφωνούν ότι η ελληνική οικονομία χρειάζεται ένα επενδυτικό σοκ 100 δισ. ευρώ έως το 2022

 

Ρεπορτάζ: Αλεξάνδρα Γκίτση

Η συμφωνία κλείνει, η αξιολόγηση πλησιάζει και η κυβέρνηση ετοιμάζει τα εργαλεία που θα ρίξει στην αγορά, για την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, με στόχο πολλές και καλές θέσεις εργασίας.
Άλλωστε, το μεγάλο ζητούμενο και ο κρίσιμος παράγοντας για την ανάταξη της ελληνικής οικονομίας είναι η ανάπτυξη μέσω της υλοποίησης συγκεκριμένων δράσεων από την πλευρά της πολιτείας, όπως π.χ. η ενεργοποίηση του νέου αναπτυξιακού νόμου, η θέσπιση ξεκάθαρων όρων, αλλά και η «πλάτη» που καλούνται να βάλουν οι ίδιες οι επιχειρήσεις προκειμένου η οικονομία να βγει από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει τα τελευταία χρόνια.
Αυτό που χρειάζεται (σ.σ.: σε αυτό συμφωνούν όλοι ανεξαιρέτως κυβέρνηση, αγορά και επιχειρηματίες), είναι ένα επενδυτικό σοκ ύψους τουλάχιστον 100 δισ. ευρώ μέχρι το 2022, προκειμένου να εξισορροπηθεί η αποεπένδυση - διαμορφώνεται στο -8,3% του ΑΕΠ- που έχει υποστεί η ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια.
 

Βέβαια, «Καμία εταιρεία από μόνη της δεν μπορεί να δώσει λύση στην ελληνική οικονομική κρίση», όπως είπε πρόσφατα ο Ethan Kapstein και associate director και senior research fellow στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και επικεφαλής της ομάδας της Steward Redqueen (σ.σ.: ανεξάρτητης εταιρείας που εξειδικεύεται σε μελέτες κοινωνικοοικονομικού αποτυπώματος). «Αυτό που αναζητούν οι οικονομολόγοι, οι επενδυτές και οι επιχειρηματίες είναι ένα αξιόπιστο μήνυμα που θα πιστέψουν. Αν πιστέψουν πως είναι μια καλή χώρα για επενδύσεις θα επενδύσουν" σημείωσε. Ενώ έσπευσε να συμπληρώσει πως παγκοσμίως δεν υπάρχει έλλειψη κεφαλαίων και ότι το θέμα είναι πού πάνε αυτά τα κεφάλαια.
Με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη να δηλώνει, από το βήμα του Banking Forum την Παρασκευή, ότι αυτό που χρειάζεται είναι "ένα άλλο αναπτυξιακό κράτος, μια φιλοαναπτυξιακή, φιλεπενδυτική αντίληψη στην κοινωνία, τη διοίκηση και στο πολιτικό σύστημα".
Αυτό το νέο αναπτυξιακό μοντέλο που θα βγάλει τη χώρα από το τέλμα σχεδιάζει αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση. Βασικοί στόχοι και κρίσιμοι παράγοντες είναι η προσέλκυση καταθέσεων, η αποκατάσταση της ομαλής χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία θα γίνει, όπως είπε ο κ. Δραγασάκης, μετά την αξιολόγηση και θα σημάνει και την έναρξη της συζήτησης για την άρση των capital controls σε τρεις ή τέσσερις μήνες.
Επειδή όμως θα πάρει χρόνο οι τράπεζες, που είναι φορτωμένες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια, να αποκτήσουν τη δυνατότητα να δανείζουν όπως παλιά, σε πρώτη φάση το βάρος από την πλευρά της κυβέρνησης για να τρέξει το νέο αναπτυξιακό σχέδιο, πέφτει στη δημιουργία ενός πλέγματος εργαλείων, κατά βάση χρηματοδοτικών, με τη συνδρομή και των κοινοτικών κονδυλίων, που θα καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες.

Τα εργαλεία: Αναπτυξιακή τράπεζα / ταμείο

Στις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την ενίσχυση της χρηματοδότησης της οικονομίας είναι και η δημιουργία "ειδικών εργαλείων", όπως η αναπτυξιακή τράπεζα / ταμείο. Στόχος είναι να αποτελέσει αυτή ένα πολυεργαλείο εξειδικευμένων στοχευμένων χρηματοδοτήσεων για μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις, για αγροτικές εκμεταλλεύσεις, για τουριστικές επιχειρήσεις, για νεοφυείς εταιρείες κ.ά. Αυτό τον ρόλο, δηλαδή της αναπτυξιακής τράπεζας θα «παίξει» το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) με πόρους που θα προέρχονται από το ΕΣΠΑ, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, και στο οποίο θα ενταχθεί το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο και το ΤΑΝΕΟ. Παράλληλα, ο στόχος είναι να μπορούν να συμμετέχουν και ιδιωτικά κεφάλαια στα διάφορα υποταμεία της αναπτυξιακής τράπεζας / ταμείο.

Ειδικό ταμείο για την έρευνα

Εκτός από την αναπτυξιακή τράπεζα / ταμείο, έως τον Ιούνιο θα ενεργοποιηθεί το ταμείο για την έρευνα, με το νομοσχέδιο να κατατίθεται στη Βουλή μέσα στον Μάιο. Το συγκεκριμένο ταμείο θα δίνει χρήματα σε πρώτη φάση σε νέους ερευνητές. Τα «προϊόντα» της έρευνας μπορούν να τα αξιοποιούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις. Σε ό,τι αφορά τους πόρους του συγκεκριμένου ταμείου, ένα μικρό κεφάλαιο θα βάλει το ελληνικό κράτος (σ.σ.: οι πόροι θα προέλθουν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων), ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα θα τοποθετηθεί με ένα ποσό χαμηλότοκου δανείου ανακυκλούμενο. Επίσης, έχει εκδηλωθεί ζωηρό ενδιαφέρον από τα ταμεία πανεπιστημίων του εξωτερικού να συμμετάσχουν στο υπό σύσταση ταμείο.

Πακέτο Γιούνκερ

42 έργα συνολικού προϋπολογισμού 5,6 δισ. ευρώ έχει επιλέξει η Ελλάδα για να ενταχθούν στο "πακέτο Γιούνκερ". Αρχικά, υποβλήθηκαν 2.000 έργα προς ένταξη, επελέγησαν σε πρώτη φάση 174 έργα ύψους 41,5 δισ. και η τελική λίστα επιλογής αποτελείται από 42 έργα. Βέβαια η υποβολή, αξιολόγηση και προώθηση επενδυτικών σχεδίων είναι μια συνεχής και ανοιχτή διαδικασία και ο κατάλογος θα εμπλουτίζεται και ποσοτικά, και ποιοτικά. Στο προσεχές διάστημα θα δοθεί έμφαση στα έργα που αφορούν την ανάπτυξη του δικτύου των μαρινών σε συνδυασμό με έργα αναβάθμισης και αξιοποίησης των υφισταμένων και τον εντοπισμό και την ομαδοποίηση δημοσίων κτηρίων που χρήζουν ενίσχυσης και αναβάθμισης (στατικής, ενεργειακής, λειτουργικής, αισθητικής).

Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων

Κεφάλαια 27 δισ. ευρώ πρόκειται να "πέσουν" στην αγορά από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) την τετραετία 2016 - 2019. Στόχος η υλοποίηση του συγκεκριμένου Π∆Ε να συνοδεύσει τη δημοσιονομική προσπάθεια με αναπτυξιακές δράσεις, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της οικονομίας και ταυτόχρονα στη στήριξη της κοινωνικής συνοχής. Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε οι διαθέσιμοι πόροι των 27 δισ. ευρώ (σ.σ.: συγχρηματοδοτούμενο και εθνικό σκέλος) για την περίοδο 2016 - 2019 θα εστιάσουν στους τομείς των υποδομών, της επιχειρηματικότητας, του ανθρώπινου κεφαλαίου και της Αυτοδιοίκησης, για την ολοκλήρωση των έργων ΕΣΠΑ 2007 - 2013 και για την ικανοποίηση των στόχων απορρόφησης του ΕΣΠΑ 2014 - 2020.
Ειδικότερα για τη φετινή χρονιά, στόχος του Π∆Ε 2016 είναι η κατανομή των περιορισμένων πόρων κατά τρόπο που να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αναπτυξιακό αποτέλεσμα, ώστε η χώρα να τεθεί σε σταθερή τροχιά ανάπτυξης. Βασικός δημοσιονομικός στόχος στην εκτέλεση του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων 2016 είναι η επίτευξη της απορρόφησης των προβλεπόμενων πόρων των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων της περιόδου 2014 - 2020 (ΕΣΠΑ, Αγροτικής Ανάπτυξης, Αλιείας και Θάλασσας κ.λπ.) για την εξασφάλιση της εισροής της κοινοτικής συνδρομής και η ολοκλήρωση των έργων της περιόδου 2007 - 2013, ώστε να πραγματοποιηθεί επιτυχώς το κλείσιμο των προγραμμάτων αυτών δίχως την απώλεια πόρων.

ΕΣΠΑ

Ο στόχος είναι η απορρόφηση από το τρέχον ΕΣΠΑ να αγγίζει ετησίως τα 2,5 δισ. ευρώ της κοινοτικής συνδρομής. Στο πλαίσιο αυτό ήδη τα πρώτα τέσσερα προγράμματα από το νέο ΕΣΠΑ για την τόνωση και τη στήριξη των επιχειρήσεων "τρέχουν". Οι συγκεκριμένες τέσσερις δράσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας, είναι συνολικού προϋπολογισμού 370 εκατ. ευρώ, και χρηματοδοτούν από 40% έως και 100% των επιλέξιμων δαπανών.
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του υπουργείου, φέτος αναμένεται να διοχετευθούν στην οικονομία κεφάλαια ύψους 8 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα, τα 6,75 δισ. ευρώ θα προέλθουν από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (6 δισ. ευρώ συγχρηματοδοτούμενο σκέλος και 750 εκατ. ευρώ εθνικό) και τα 1,25 δισ. ευρώ από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία μέσω διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, συμπράξεων δημόσιου - ιδιωτικού τομέα κ.λπ.

Αναπτυξιακός Νόμος

Έως 4,8 δισ. ευρώ σε βάθος τετραετίας αναμένεται να «πέσουν» στην ελληνική οικονομία μέσω επιχορηγήσεων και φοροαπαλλαγών από τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο για τη στήριξη των επιχειρήσεων που θα ενταχθούν σε αυτόν. Ο συγκεκριμένος νόμος, ο οποίος αναμένεται να βγει σε διαβούλευση τις επόμενες ημέρες, προβλέπει μεταξύ άλλων φοροαπαλλαγές σε βάθος 15ετίας, 12ετές σταθερό φορολογικό καθεστώς και ειδική επενδυτική μέριμνα για τα εννέα νησιά που έχουν πιεστεί από το προσφυγικό. Ακόμη και εταιρείες με ζημιογόνες χρήσεις δεν θα αποκλείονται από την ένταξη στον νέο νόμο, ενώ τίθεται πλαφόν στο ύψος της ενίσχυσης που μπορεί να λάβει το επενδυτικό σχέδιο, το οποίο είναι: έως 5 εκατ. ευρώ για επενδυτικό σχέδιο, έως 10 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση και έως 15 εκατ. ευρώ για όμιλο.
Τα 10 βασικά σημεία του αναπτυξιακού νόμου:
1. Ενισχύσεις μηχανολογικού εξοπλισμού Αφορά μηχανολογικό εξοπλισμό και μεταφορικά μέσα και θα δίνονται μόνο φοροαπαλλαγές, αλλά έχουν πολύ γρήγορες διαδικασίες.
2. Γενική επιχειρηματικότητα Περιλαμβάνει φοροαπαλλαγές, leasing και μισθολογικό κόστος για το σύνολο των επιχειρήσεων. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις που εντάσσονται στην κατηγορία της ειδικής ενίσχυσης, θα μπορούν να πάρουν και επιχορήγηση έως 70% του ποσοστού ενίσχυσης που δικαιούνται.
3. Νέες ανεξάρτητες ΜμΕ Η επιχορήγηση είναι 70%, 100% οι φοροαπαλλαγές, leasing και μισθολογικό κόστος. Για την κατηγορία της ειδικής ενίσχυσης θα μπορούν να πάρουν και επιχορήγηση έως 100% του ποσοστού ενίσχυσης που δικαιούνται.
4. Επενδύσεις καινοτομικού χαρακτήρα για ΜμΕ Για μηχανήματα - εγκαταστάσεις η επιχορήγηση φτάνει το 70%, προβλέπονται φοροαπαλλαγές, ενώ ενισχύεται το leasing και το μισθολογικό κόστος. Για την κατηγορία της ειδικής ενίσχυσης θα μπορούν να πάρουν και επιχορήγηση έως 100% του ποσοστού ενίσχυσης που δικαιούνται.
5. Συνέργειες και δικτυώσεις clusters Κοινές υποδομές 100% επιχορήγησης, φοροαπαλλαγές, leasing, μισθολογικό κόστος αλλά και λειτουργικά έξοδα.
6. Ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί - Ταμεία συμμετοχών Προβλέπονται χρηματοδοτικά εργαλεία για κεφαλαιουχική συμμετοχή, δάνεια, εγγυήσεις δανείων κ.ά.
7. Ολοκληρωμένα χωρικά και κλαδικά σχέδια - Αλυσίδες αξίας Θα γίνει προκήρυξη προκείμενου ομάδα επιχειρήσεων σε συνεργασία με την Περιφέρεια στην οποία βρίσκονται ή κάποιο πανεπιστήμιο να καταθέτουν πρόταση για τη δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος. Ο σχεδιασμός είναι να εγκριθεί μια τέτοια ομάδα ανά Περιφέρεια.
8. Επενδύσεις μείζονος σημασίας (πάνω από 20 εκατ. ευρώ) Σταθερό φορολογικό πλαίσιο για 12 χρόνια ή φοροαπαλλαγή έως 5 εκατ. ευρώ. Αφορά επενδύσεις για πάνω από 20 εκατ. ευρώ, ενώ η προϋπόθεση είναι για κάθε 1 εκατ. ευρώ να δημιουργείται έως 1 θέση εργασίας.
9. Γεωγραφικά κριτήρια Ορεινές περιοχές, περιοχές μεγάλης πληθυσμιακής μείωσης (πάνω από 30% από το 2001 - 2011), παραμεθόριες περιοχές, μικρά νησιά (429 Δημοτικές ενότητες, 42% του συνόλου, μόλις 16% του πληθωρισμού και 3% της χώρας) και τα εννέα νησιά που δέχονται πίεση από την έλευση προσφύγων και επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε οργανωμένους υποδοχείς ΒΙΠΕ, χώροι καινοτομίας κ.ά.
10. Ποιες επιχειρήσεις ενισχύονται Εξωστρεφείς, καινοτόμες, δυναμικές σε όρους αύξησης της απασχόλησης, που έχουν προκύψει από συγχώνευση (όχι από εξαγορές), ανήκουν στους κλάδους ΤΠΕ ή αγροτοδιατροφικό τομέα, δημιουργούν υψηλή προστιθέμενη αξία, είναι συνεταιρισμοί - ΚΟΙΝΣΕΠ.

Βελτίωση νομοθεσίας για προσέλκυση ΞΑΕ

Παράλληλα, προωθείται μέσα από την κατάθεση τριών τροπολογιών η βελτίωση της νομοθεσίας για την προέλκυση Ξένων Άμεσων Επενδύσεων. Συγκεκριμένα, βελτιώσεις θα αφορούν στην εγκατάσταση αλλοδαπών εταιρειών για παροχή ενδοομιλικών υπηρεσιών, στη χορήγηση άδειας διαμονής σε πολίτες τρίτων χωρών για επενδυτική δραστηριότητα και τη μείωση των ορίων για στρατηγικές επενδύσεις (fast track).

Τράπεζα Αττικής

Όπως είπε πριν από λίγες μέρες ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ, η Τράπεζα Αττικής έχει προοπτικές, ενώ υπάρχει και βούληση και με την Τράπεζα της Ελλάδος η τράπεζα αυτή να γίνει βιώσιμη προωθώντας όλες τις απαραίτητες αλλαγές. Όπως ανέφερε ο ίδιος, η Τράπεζα Αττικής και οι συνεταιριστικές τράπεζες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα κοινό δίκτυο - πλέγμα. Έτσι, η Τράπεζα Αττικής θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια εξειδικευμένη τραπεζική για τη μικρή επιχειρηματικότητα και την τοπική περιφερειακή ανάπτυξη.

Ποια είναι η στρατηγική

Βέβαια, το νέο αναπτυξιακό μοντέλο μπορεί να χρειάζεται κεφάλαια, από τις τράπεζες, τους επενδυτές ή τα κοινοτικά κονδύλια, αλλά αυτό που θα το κάνει ελκυστικό σε όλους για να επενδύσουν είναι η στόχευσή του και οι κλάδοι που θα ηγηθούν σε αυτό το νέο παραγωγικό μοντέλο.
Οι νέοι ηγέτες (σ.σ.: εκτός από τη ναυτιλία και τον τουρισμό), θα είναι τομείς και δραστηριότητες παραγωγής προστιθέμενης αξίας. Όπως π.χ. το αγροδιατροφικό σύμπλεγμα, που έχει μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης. Δεύτερος μεγάλος κλάδος είναι η οικονομία της γνώσης, η παραγωγή αποτελεσμάτων έρευνας και η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων επιχειρηματικά. Όπως έχει πει άλλωστε και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, η ανάπτυξη προϋποθέτει και μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική που θα έχει ως κινητήριο μοχλό τη βελτίωση της παραγωγικότητας της εργασίας, τη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της χώρας σε νέους τομείς, νέα προϊόντα και μεθόδους παραγωγής, την ανακατανομή των βαρών και τη μείωση των ανισοτήτων.