ΕΝΑΣ ΣΕΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ΚΑΙ ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΤΣΟΥΝΑΜΙ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΤΟ 1893

Οι δραματικές ειδήσεις που είδαμε και ακούσαμε στην Ινδονησία και στα νησιά Σαμόα μας υπενθυμίζουν τη σεισμικότητα της περιοχής μας που στο παρελθόν έχει δώσει πολλούς και μεγάλους σεισμούς. Ένας από αυτούς συνέβη στη Σαμοθράκη τη νύχτα της 28ης Ιανουαρίου (9 Φεβρουαρίου) του 1893 και σύμφωνα με τον καθηγητή Γεωλογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Σπύρο Παυλίδη είχε μέγεθος 6,8 της κλίμακας ρίχτερ.

Ο τότε πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης ζήτησε από τον καθηγητή Χημείας στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών Α. Χρηστομάνο να μεταβεί στη Σαμοθράκη για να καταγράψει το σεισμό προσφέροντας στη διάθεσή του το θωρηκτό ΨΑΡΑ το οποίο θα μετέφερε επίσης διπυρίτη (παξιμάδια), στρατιωτικές σκηνές και λάδι προς ανακούφιση των πληγέντων. Από το βιβλίο στο οποίο κατέγραψε ο Α. Χρηστομάνος τις εμπειρίες του από το ταξίδι αυτό και δημοσίευσε το 1899 «Η ΝΗΣΟΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ΚΑΙ Ο ΣΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ 28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ (9 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ) 1893» πληροφορούμαστε ότι έφθασαν στη χιονισμένη Καμαριώτισσα στις 4/16 Φεβρουαρίου του 1893 όπου συνάντησαν ένα τουρκικό μεταγωγικό ατμόπλοιο στο οποίο επέβαινε νεαρός ανώτερος αξιωματικός και υπασπιστής του Σουλτάνου, εντεταλμένος να διανείμει στους κατοίκους 1000 άρτους, 200 σανίδες 50 οκάδες καρφοβελόνες και 500 οθωμανικές λίρες. Οι τούρκοι μάλιστα ξαφνιάστηκαν μόλις είδαν το ελληνικό θωρηκτό και δεν θέλησαν να διανείμουν τα βοηθήματα που είχαν φέρει ενόσω ήταν το θωρηκτό εκεί. Ύστερα από κάποιες διαπραγματεύσεις με επιτροπή σαμοθρακιτών αποτελούμενη από τον λιμενάρχη και υγειονόμο που μιλούσε ελληνικά, τους πρωεστώτες Κων/νο Καραπαναγιώτη και Χατζή Ευάγγελο Παπαμιχαήλο, δύο ιερείς, τον Δήμαρχο Νικόλαο Φαρδύ, τον διερμηνέα και εισπράκτορα των φόρων της τουρκικής κυβερνήσεως Ιωάννη Εμ Μπογιατζή και τον δάσκαλο Χρήστο Ρηγόπουλο, βγήκε μια λέμβος από το θωρηκτό στη ξηρά όπου οι ναύτες των «Ψαρών» έστησαν μερικές σκηνές και παρέδωσαν στο Δήμαρχο της Σαμοθράκης 100 σκηνές και 277 σάκους με διπυρίτη. Ο Χρηστομάνος παρατήρησε ότι η Καμαριώτισσα αποτελούνταν από 6 φτωχικές πηλόκτιστες καλύβες από τις οποίες οι πέντε, μεταξύ των οποίων του ζευγαρά, Πέτρου Παπανικολάου, του Αθανασίου Παπαβασιλείου, του καφεπώλου Κωστή Αιβαζή, είχαν υποστεί μεγάλες ζημιές. Σύμφωνα με πληροφορίες που συνέλεξε ο Χρηστομάνος και παραθέτει στο βιβλίο του ο σεισμός της Σαμοθράκης εγένετο αισθητός στο Δεδέαγατς,(ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ)όπου κατέρρευσε μαντρότοιχος, στην Αδριανούπολη, όπου κάποιες παλιές οικίες κατέρρευσαν πολλές δε άλλες λιθόκτιστες βλάφτηκαν ,μεταξύ των οποίων και ο καθολικός ναός του Αγίου Αντωνίου, του οποίου σχίσθηκε ο κυκλικός θόλος του, επίσης τα Δαρδανέλλια, τη Λήμνο, τη Σάμο, όπου ακούονταν «υποχθόνιοι μυκηθμοί», την Ίμβρο, σε ένα χωριό της οποίας κατέρρευσαν 30 περίπου οικίες, σε μέρος της Μυτιλήνης και της Χίου, στον Τσεσμέ και στο ανατολικό μέρος της Θάσου. Στα Λουτρά όλος ο συνοικισμός που αποτελούνταν από 40 μικρές οικίες κατέρρευσε καταπλακώνοντας μάλιστα τον Τριαντάφυλλο Κάνο με το παιδί του. Από τον έλεγχο των 600 οικιών της Σαμοθράκης ο Χρηστομάνος διαπίστωσε ότι οι 52 κατέπεσαν ακαριαίως, 300-350 κατέστησαν ακατοίκητοι και μόνο 80-100 που ήταν κτισμένες με πλίνθους και λίθους παρέμειναν σώες. Έκανε μάλιστα αυτοψία στις κατεστραμμένες οικίες των Ανδρέα Μαυρογλώσση, Νικολάου Καρελή Αποστόλου Τσιγγέλια, Λασκαρίνας Αράξενας, Γ. Μανιώτη, Μανωλούδη Σάββα για να διαπιστώσει τη φορά και το μέγεθος του σεισμού.

Την ώρα του σεισμού σεισμικό κύμα έπληξε την παραλία του Δεδέαγατς σύμφωνα με τη μαρτυρία του Σαμοθρακίτη καφετζή Νικολάου Χρυσοστόμου που βρισκόταν εκείνη την ώρα στο Δεδέαγατς. Ας δούμε όμως πως περιγράφει ο Χρυσόστομος το γεγονός με την ορθογραφία και τη σύνταξη του κειμένου:

«Ησθάνθησαν δε και εκεί λίαν ισχυρόν τον τρίτο τιναγμό και ήκουσαν την βοή… αλλά μετά τινα λεπτά, τινές λέγουσι μετά 15 λεπτά, ενώ εισέτι ίσταντο έντρομοι επί της παραλίας και συνεζήτουν, ήκουσαν αίφνης την επιδρομήν κύματος ύψους ωσεί 1 μέτρου, όπερ ριφθέν μετά πατάγου επί της παραλίας, επλημμύρισεν αυτήν εις απόστασιν 40 μέτρων και εισέδυσεν εις μάνδρας, εν αις εφυλάττοντο λέμβοι εις την ξηράν τραβηγμέναι και ανέτρεψεν αυτάς, μεθ ο επέστρεψε πάλιν όθεν εξεκίνησε. Το κύμα προφανώς είχε διεύθυνσιν Μ-Β και δεν διήρκεσεν η πλήμμη πλέον των 2 πρώτων λεπτών, ενώ άμπωτις, δηλαδή επιστροφή των υδάτων, δεν παρετηρήθη… διεδόθη κατόπιν οσμή σεσηπότων ωων (υδροθείου)». Ο Χρηστομάνος βέβαια θεωρεί ότι ίσως η οσμή να οφείλονταν στη σκόνη της «διαβραχείσης και πλήρους ακαθαρσιών ακτής».

Στη διάλεξη που έδωσε ο θρακιώτης καθηγητής Γεωλογίας (Νεοτεκτονικής και Παλαιοσεισμολογίας) στο Πανεπιστήμιο Θεσ/νικης κ. Σπύρος Παυλίδης στις 24/2/2007 στην αίθουσα της θρακικής Εστίας Θεσ/νικης ανέφερε ότι «στον σεισμό του 1893 που έπληξε την ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ στο βόρειο τμήμα της οποίας παρατηρήθηκαν μεταβολές στον υδροφόρο ορίζοντα και καταρρεύσεις βράχων, ενεφανίσθησαν τότε και ρηγματώσεις στην επιφάνεια του εδάφους μεταξύ των χωριών Θέρμων και Κήπων στους πρόποδες του βουνού και στην ίδια τοποθεσία παρατηρήθηκε καθίζηση της παραλίας, η οποία κατακλύσθηκε από θαλάσσιο κύμα ύψους 5 μέτρων. Στην παραλία της Σαμοθράκης Άγκιστρο καταγράφηκε τότε tsunami ύψους 1 μέτρου όπως και στην Παραλία της Αλεξανδρουπόλεως που προχώρησε στην ακτή σε βάθος 40 μ.. Κατέληξε ότι ο κίνδυνος από ένα μελλοντικό σεισμικό γεγονός είναι υπαρκτός κυρίως από τις σεισμικές εστίες της ευρύτερης περιοχής (χερσόνησος Καλλίπολης, κόλπος Σάρρου, Σαμοθράκη ή τάφρος του Βορείου Αιγαίου, μια από τις πλέον ενεργές περιοχές του Ελλαδικού χώρου). Πόλεις λιμενικές εγκαταστάσεις και οικοδομές που είναι χτισμένες σε χαλαρά εδάφη όπως η Κομοτηνή και αρκετές περιοχές της Αλεξανδρούπολης είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες».

Μήπως θα έπρεπε να το ξανασκεφτούν οι θιασώτες του πετρελαιαγωγού Μπουργκαζ Αλεξανδρούπολης και να λάβουν υπόψη τη μεγάλη σεισμικότητα της περιοχής η οποία ενέχει μεγάλους κινδύνους σε τέτοιου είδους κατασκευές ούτως ώστε να αποκλειστεί παντελώς η λύση του υποθαλάσσιου αγωγού μπροστά από την πόλη μας;

Πηγή : Κείμενο, σχόλια, φωτογραφίες του Πέτρου Αλεπάκου, δικηγόρου Αλεξανδρούπολης( Τον οποίο υπερευχαριστώ ) από το προσωπικό του ιστολόγιο alepakos.blogspot.gr

Στάλθηκε από τον φίλο μου Ο Γιάννη Μαλκίδη