«Τσιγάρο ατέλειωτο» ακόμη και για ανήλικους

Υψηλές παραμένουν οι επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στο κάπνισμα παρά τις εκστρατείες ενημέρωσης στα σχολεία, σύμφωνα με έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάστηκαν με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος, από τον υπουργό Παιδείας, Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο και την υφυπουργό Υγείας, Ζέτα Μακρή. Οι δύο υπουργοί προανήγγειλαν την ανάληψη κοινής πρωτοβουλίας για την πρόληψη του καπνίσματος, τόσο στα σχολεία, όσο και στους δημόσιους χώρους με την εντατικοποίηση και αυστηροποίηση των ελέγχων για την τήρηση του αντικαπνιστικού νόμου.   Πανελλαδικά, αλλά και στην περιοχή μας, αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, το κάπνισμα συνεχίζει να «προελαύνει» και να αποτελεί σοβαρό εθισμό για άτομα κάθε ηλικίας. Οι αποτυχημένες προσπάθειες εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου, που ξεκίνησαν το 2009, από την εποχή Αβραμόπουλου με το σύνθημα «Η Ελλάδα σβήνει το τσιγάρο» -σχετικό μπάνερ κοσμεί μέχρι σήμερα το Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης!- μετρούν ήδη 5 χρόνια, με τα βήματα προόδου που έχουν από τότε σε δημόσιους χώρους να είναι από μικρά έως μηδαμινά. Σε αυτό το πλαίσιο, οι νέες εξαγγελίες του υπουργείου Παιδείας για εντατικοποίηση των ελέγχων από τον Σεπτέμβριο και η αποφασιστικότητα – δίχως χειροπιαστά αποτελέσματα ωστόσο – που δείχνει η υφυπουργός Ζέτα Μακρή δίνουν μία νότα αισιοδοξίας για ένα λιγότερο… καπνισμένο μέλλον.

Μιλώντας στη «ΓΝΩΜΗ» ο καθηγητής πνευμονολογίας του ΔΠΘ και διευθυντής της πανεπιστημιακής πνευμονολογικής κλινικής του νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης Δημοσθένης Μπούρος σημειώνει πως είναι θετικό το γεγονός ότι η ηγεσία του υπουργείου Υγείας φαίνεται να έχει τη θέληση να εφαρμοστεί επιτέλους ο αντικαπνιστικός νόμος και παρατηρεί πως ήδη, δειλά-δειλά, υπάρχει πρόοδος και καλύτερη επιτήρηση, ειδικά σε νοσοκομεία και σχολεία.
«Από εκεί και πέρα, χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια και περισσότεροι έλεγχοι, σε καταστήματα και άλλους δημόσιους χώρους. Όσο δύσκολο όμως κι αν είναι το εγχείρημα στη χώρα μας, θα πρέπει να υπάρξει συνέχεια και επιμονή, καθώς η εφαρμογή του νόμου, μακροχρόνια, θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία των πολιτών, αφού θα βοηθήσει αρκετούς να το διακόψουν, ενώ θα μειωθεί και το παθητικό κάπνισμα», αναφέρει ο καθηγητής.

«Καμπανάκι» για το ηλεκτρονικό τσιγάρο
Μεγάλος είναι ο προβληματισμός που επικρατεί στις τάξεις τόσο των καπνιστών που θέλουν να διακόψουν το κάπνισμα κάνοντας χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, όσο και της επιστημονικής κοινότητας. Σύμφωνα με τον κ. Μπούρο, αποτελεί ένα διεθνές ερώτημα το κατά πόσο βοηθά και είναι ασφαλής η συγκεκριμένη μέθοδος, καθώς δεν γνωρίζει κανείς τις μακροχρόνιες επιπτώσεις από την παρατεταμένη χρήση του.
«Αυτή την στιγμή δεν γνωρίζουμε αν και κατά πόσο βλάπτει όπως το κανονικό τσιγάρο - υπάρχει και αυτό το ενδεχόμενο. Μέχρι σήμερα, γνωρίζουμε πως αποδεδειγμένα προκαλεί κάποιες οξείες αντιδράσεις, όπως φλεγμονές. Θα μπορούσαμε να το συστήσουμε ως ένα ενδιάμεσο μέτρο, για εκείνους που είναι δέσμιοι της συνήθειας του καπνίσματος, αλλά για κάποιο διάστημα λίγων μηνών. Επίσης, θα πρέπει να είναι προσεκτικοί, σε ό,τι αφορά τη μάρκα του κάθε ηλεκτρονικού τσιγάρου και των ουσιών που χρησιμοποιούνται, καθώς έχουν αναφερθεί και ατυχήματα».

Ενημέρωση, υποστήριξη, υπομονή
Στην χώρα μας λειτουργούν 50 ιατρεία διακοπής καπνίσματος τα οποία είναι στελεχωμένα με 1.100 άτομα εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ η κα Μακρή προανήγγειλε ότι θα επανδρωθούν περαιτέρω με 150 εθελοντές γιατρούς και φαρμακοποιούς.
Πάντως, στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος που λειτουργεί στο νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, με ελάχιστο προσωπικό, προσφεύγουν σήμερα ελάχιστοι καπνιστές που επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα.
«Μπορούμε να βοηθήσουμε όποιον επιθυμεί να κάνει την προσπάθειά του, παρέχοντας ενημέρωση, υποστήριξη, επικοινωνία. Κάθε Τετάρτη, παρά το ελάχιστο προσωπικό μας, το οποίο διαρκώς φθίνει, είμαστε εκεί και βοηθούμε όπως μπορούμε. Το βασικό ζητούμενο είναι να υπάρξει μέριμνα για τις μικρές ηλικίες, όπως το λέμε πάντα, το  θέμα είναι να μην ξεκινήσει κανείς το κάπνισμα. Από εκεί και πέρα, σημαντικός είναι και ο ρόλος του γιατρού, που πρέπει να ασχολείται με τον ασθενή, να μη δίνει το κακό παράδειγμα. Κι όταν αποφασίσει ο καπνιστής να σταματήσει το τσιγάρο, να έχει ψυχολογική  υποστήριξη από τους οικείους του. Υπάρχουν διάφορα τρικ που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για να βοηθηθεί στο δύσκολο αυτό μονοπάτι», αναφέρει ο κ. Μπούρος.

Έρευνα-κόλαφος
Στην έρευνα συμμετείχαν 28.088 μαθητές από όλη την Ελλάδα, οι οποίοι και απάντησαν- εθελοντικά και ανώνυμα- σχετικά με την εμπειρία και τις συνήθειές τους, τη συμπεριφορά τους, τις στάσεις και τις αντιλήψεις τους για το κάπνισμα. Όπως προέκυψε από τις απαντήσεις, το 26% του μαθητικού πληθυσμού της Β’ και Γ’ Γυμνασίου έχει την «εμπειρία της πρώτης δοκιμής» δηλαδή δοκίμασε κάποια στιγμή το κάπνισμα, έστω με μερικές «ρουφηξιές» καπνού. Από αυτούς, το 40,6% είναι, ήδη, καπνιστές.
Συνολικά, το 10,7% του μαθητικού πληθυσμού της Β’ και Γ’ Γυμνασίου της χώρας, δηλαδή περίπου 22.000 μαθητές, καπνίζουν. Μία σημαντική διαπίστωση της έρευνας είναι ότι τα αγόρια είναι περισσότερο επιρρεπή στο κάπνισμα σε σχέση με τα κορίτσια, αφού στους μαθητές που καπνίζουν το 56,2% είναι αγόρια και το 43,8% είναι κορίτσια.
Η πλειοψηφία των μαθητών δοκίμασε για πρώτη φορά το κάπνισμα πριν, καν, συμπληρώσει τα 13 έτη. Συγκεκριμένα, το 15,8% των μαθητών που έχουν δοκιμάσει κάποια στιγμή να καπνίσουν, το έκαναν σε ηλικία από οκτώ έως 10 ετών και το 31% δοκίμασε στην προεφηβική ηλικία των 11 έως 13 ετών.
Επίσης, ανησυχητικό θεωρείται το εύρημα, σύμφωνα με το οποίο στα έξι από τα 10 σπίτια όλων των μαθητών (61,5%)- καπνιστών και μη- καπνίζουν, είτε ο ένας, είτε και οι δύο γονείς. Για το 71% των εφήβων που έχουν δοκιμάσει το κάπνισμα, καπνίζουν και οι γονείς τους, είτε ο ένας, είτε και οι δύο, ποσοστό που αυξάνεται στο 74,5% στην περίπτωση των μαθητών καπνιστών.
Αντίθετα, για τους έφηβους που ποτέ δεν έχουν δοκιμάσει να καπνίσουν, οι γονείς τους δεν καπνίζουν σε ποσοστό 41,8%. Εδώ επαληθεύεται η σημαντική επιρροή των γονιών που καπνίζουν στη διαμόρφωση των καπνιστικών στάσεων και συνηθειών των εφήβων.
Ακόμη, από την έρευνα προκύπτει ότι αυτή η πρώτη επαφή με το κάπνισμα μεταφράζεται διαφορετικά από τον κάθε έφηβο, σε συνδυασμό με την προσωπικότητά του. Η συναισθηματική πίεση που μεταφράζεται ως άγχος κοινωνικοποίησης αποτελεί για το 26,1% των παιδιών που καπνίζουν έναν βασικό λόγο που τα έσπρωξε στο κάπνισμα ως συστηματική συνήθεια και για το 16,6% ως περιστασιακή συνήθεια. Το 32,2% των μαθητών δηλώνει πως επηρεάστηκε από την παρέα του για να δοκιμάσει τσιγάρο, ενώ αντίστοιχα το ποσοστό ανεβαίνει στο 46,7% για τους μαθητές που καπνίζουν συστηματικά.
ΓΝΩΜΗ - Κική Ηπειρώτου
http://www.gnomionline.gr/