Η επανεκκίνηση των ελληνορωσικών σχέσεων: Τα κέρδη, τα αγκάθια και οι υποσχέσεις

Ρεπορτάζ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΠΕΛΕΓΡΗΣ

Εκατό λεπτά περίπου διήρκεσε η κατ' ιδίαν συνομιλία του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίρα με τον πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Πούτιν και εκεί τέθηκαν στο τραπέζι όλα τα ζητήματα που αφορούσαν και τις δύο πλευρές. Αν και το μέλλον θα δείξει πού θα καταλήξει ο νέος αυτός γύρος της ελληνορωσικής προσέγγισης, σε πρώτη φάση Τσίπρας και Πούτιν φαίνεται ότι εξασφάλισαν ο ένας από τον άλλον δηλώσεις που ικανοποιούν τα εκατέρωθεν συμφέροντα.

Η ελληνική πλευρά πέτυχε την υιοθέτηση διακήρυξης πολιτικού διαλόγου μεταξύ των δύο πλευρών επί διεθνών και περιφερειακών θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος, κάτι που επιβεβαιώνει την αναβάθμιση του πολιτικού ρόλου της Αθήνας στην ευρύτερη περιοχή. Ο πρόεδρος της Ρωσίας σε σχετική ερώτηση της "Αυγής" εξέφρασε την πεποίθηση πως η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να παρέμβει σε αποφάσεις της Ε.Ε., αν και, όπως είπε δεν περιμένει τους άθλους του Ηρακλή στην αυλή της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας.

Από την άλλη πλευρά η ρωσική αποστολή εξασφάλισε το ενδιαφέρον της Αθήνας για μια σειρά από ρωσικές επενδύσεις στον τομέα των υποδομών, της ενέργειας, της τεχνολογίας και αλλού. Έτσι ικανοποίηση σημειώθηκε στη ρωσική πλευρά όταν άκουσε τον Έλληνα πρωθυπουργό να τονίζει με κάθε τρόπο πως η νέα ελληνορωσική προσέγγιση αποτελεί στρατηγική επιλογή για την Ελλάδα και όχι σημαία ευκαιρίας.

Μέσα σε αυτό θετικό διμερές κλίμα, ωστόσο, ο πρόεδρος Πούτιν είχε την ευκαιρία να επισημάνει πολλές φορές τις δύσκολες περιστάσεις, αν και κάθε φορά συμπλήρωνε τις θετικές προοπτικές για τη συνεργασία των δύο χωρών. Η αποστολή που συνόδευσε τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αθήνα ίσως είναι ενδεικτική για το ενδιαφέρον της Μόσχας, καθώς έξι υπουργοί και στελέχη εταιρειών μεγάλου βεληνεκούς ακολούθησαν τον Ρώσο πρόεδρο σε αυτό το ταξίδι του.

Πάντως από κάθε πλευρά αναγνωρίζεται πως στη συζήτηση για την εμβάθυνση της ελληνορωσικής προσέγγισης θα πρέπει να λαμβάνεται πάντα υπ' όψιν ότι η Ελλάδα είναι μέλος συγκεκριμένων διεθνών οργανισμών. Ο Αλέξης Τσίπρας σε αυτό ήταν σαφής:
«Η Ελλάδα είναι μια χώρα που τηρεί τις δεσμεύσεις της στους οργανισμούς, που συμμετέχει, είναι μια χώρα της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, αλλά είναι και μια χώρα που, εξαιτίας των παραδοσιακών της σχέσεων με τη Ρωσία, είναι εξαιρετικά χρήσιμη και για την Ε.Ε. και για τη Ρωσία». 

Στο πλαίσιο της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που επιχειρείται να ασκηθεί από την Αθήνα, φαίνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να συνομιλεί με όλες τις πλευρές και να επιβεβαιώνει έναν ρόλο παράγοντα σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή, τόσο όταν η συζήτηση αφορά τις ευρωρωσικές σχέσεις, όσο και όταν στο επίκεντρο αυτής βρίσκεται η ανατολική Μεσόγειος.

Γέφυρα φιλίας

Ο Έλληνας πρωθυπουργός άλλωστε τόνισε πως η Ελλάδα είναι μια χώρα της οποίας η χρησιμότητα έγκειται στο ότι μπορεί να είναι η γέφυρα φιλίας και συνεργασίας και να εξαντλεί κάθε περιθώριο σε όλους τους διεθνείς οργανισμού όπου ανήκει για την άμβλυνση της αντιπαλότητας και προκειμένου να υπάρξουν αποφάσεις στις οποίες συγκλίνουν Ε.Ε. και Ρωσία.
Σε ότι αφορά στο πλέον, για πολλούς, ακανθώδες θέμα, την ενέργεια, ο Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε την πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης να μην διακόψει τις συνομιλίες με καμία ενδιαφερόμενη πλευρά: «Η ενέργεια αποτελεί κεντρικό τομέα οικονομικής ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή και την Ελλάδα και έχουμε στρατηγική επιδίωξη η Ελλάδα να αποτελέσει ενεργειακό κόμβο» είπε.

Για την Ουκρανία

Μάλιστα δεν απέφυγε να αναφερθεί και στο ουκρανικό, απ' όπου ξεκίνησε η αντιπαράθεση μεταξύ Ε.Ε. και Ρωσίας με αποτέλεσμα τις κυρώσεις και τα αντίμετρα. «Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία αποδίδουμε σημασία στη σταθερότητα και ειρήνη στην περιοχή στη βάση της συμφωνίας του Μινσκ» είπε ο Αλέξης Τσίπρας, ενώ συμπλήρωσε πως «έχουμε εκφράσει με τον πιο επίσημο τρόπο τη στρατηγική πεποίθησή μας ότι δεν μπορεί να υπάρξει αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη χωρίς η Ρωσία να είναι μέρος αυτής της στρατηγικής και με βάση αυτές τις αρχές πορευόμαστε».
Αν και δεν αποτελεί πρώτου μεγέθους ζήτημα, ξεχωριστό ενδιαφέρον για τους γνωρίζοντες την εκκλησιαστική διπλωματία αποτέλεσε και η αναφορά του Πούτιν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Τι προηγούμενες εβδομάδες είχε δοθεί εικόνα προστριβής μεταξύ της ρωσικής πλευράς και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, όμως ο Ρώσος ηγέτης ευχαρίστησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο για τη συμβολή του στην επίσκεψή του στο Άγιον Όρος για τη συμπλήρωση 1.000 χρόνων Ρώσων μοναχών στον Άθω.

Ευκαιρίες και υποσχέσεις

Σε κάθε περίπτωση το έτος φιλίας μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας είναι γεμάτο ευκαιρίες ώστε να φανεί το πώς θα υλοποιηθούν οι υποσχέσεις των δύο πλευρών. Ενδεχομένως στο μέλλον να αποδειχθεί ότι τα παραδείγματα που ανέφερε ο Ρώσος πρόεδρος δεν είναι τυχαία. Συγκεκριμένα έκανε ειδική αναφορά στη 10η σύνοδο διυπουργικής επιτροπής που θα πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο. Από εκεί και πέρα μίλησε για μεγάλα περιθώρια συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, ένα ενδιαφέρον που από πολλές πλευρές επιβεβαιώνεται τον τελευταίο καιρό.
Βέβαια επ' αυτού τα προβλήματα ξεκινούν από χώρες πέραν της Ελλάδας και ως εκ τούτου ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε αυτό το γεγονός στις κοινές δηλώσεις τους. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, επίσης, ανέφερε πως οι ρωσικές επενδύσεις στην Ελλάδα ανέρχονται στα 700 εκατομμύρια δολάρια και πρόσθεσε πως υπάρχουν ακόμα περιθώρια, ιδίως στον τομέα των μεταφορών.
Υπογραμμίζεται ότι ο Ρώσος Πρόεδρος ήδη σε άρθρο του από νωρίς είχε μιλήσει για το ενδιαφέρον που υπάρχει από την πλευρά της Μόσχας για τους σιδηροδρόμους και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Βέβαια πληροφορίες αναφέρουν πως από τη μεριά της Ρωσίας το ενδιαφέρον αναφορικά με τις μεταφορές δεν περιορίζεται σε αυτά τα παραδείγματα.

Η συμφωνία με τα ΕΛ.ΠΕ.

Πάντως υπογραμμίζεται πως στην πράξη το πολιτικό ενδιαφέρον της «επανεκκίνησης» εκδηλώθηκε στο μνημόνιο βασικών όρων συναντίληψης για την προμήθεια αργού πετρελαίου, το οποίο υπεγράφη ανάμεσα στον διευθύνοντα σύμβουλο της Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε. Γρηγόρη Στεργιούλη και τον CEO της ρωσικής πετρελαϊκής εταιρίας Rosneft, Ιγκόρ Ιβάνοβιτς Σέτσιν, παρουσία του Έλληνα πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Βλαντίμιρ Πούτιν.
Μετά την υπογραφή του μνημονίου ο διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε. Γρηγόρης Στεργιούλης δήλωσε: «Πρόκειται για μια σημαντική συμφωνία, η οποία εντάσσεται στην πολιτική εξωστρέφειας του ομίλου. Χάρη σε αυτήν έχουν επιτευχθεί σημαντικοί στόχοι, που αφορούν στην εξεύρεση επαρκών εναλλακτικών πηγών προμήθειας πετρελαϊκών προϊόντων σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές».

Το προαναγγελθέν ταξίδι Πούτιν

Με την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα στην πρωθυπουργία της χώρας ξεκίνησε μια σειρά συζητήσεων και διερεύνησης, ώστε η Αθήνα και η Μόσχα να βρεθούν σε ένα σημείο επανεκκίνησης των σχέσεων του.
Στη σκληρή περίοδο του 2015 ήταν αρκετοί εκείνοι που κοιτούσαν προς τη «ρωσική αρκούδα» για επίλυση της οικονομικής κρίσης, μια προσδοκία που δεν απέφερε αποτελέσματα καθως το διπλωματικό παιχνίδι αποδείχθηκε εξαιρετικά βαρύ. Ωστόσο ο Αλέξης Τσίπρας βρέθηκε δύο φορές στη Ρωσία και έτσι άρχισε να λειτουργεί μετά από πολλά χρόνια η διυπουργική επιτροπή των δύο χωρών.
Η συμμετοχή του πρωθυπουργού στο φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης πέρυσι ήταν η επιβεβαίωση πως «κάτι κινείται ξανά» στις σχέσεις των δύο χωρών. Το δημοψήφισμα, οι εθνικές εκλογές και τα ζητήματα που ήρθαν ως «ουρά» των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα φρενάρισαν την προσέγγιση, αλλά, όπως αποδείχθηκε, για λίγο.
Στις αρχές του 2016 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος βρέθηκε και αυτός στη Μόσχα, όπου είχε την πρώτη συνάντησή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Λίγους μήνες μετά η Όλγα Γεροβασίλη ταξίδεψε και αυτή στη ρωσική πρωτεύουσα ενισχύοντας την πεποίθηση ότι από την ελληνική πλευρά η προοπτική μιας νέας εποχής στις σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας δεν είχε εγκαταλειφθεί.
Μάλιστα η κυβερνητική εκπρόσωπος ήταν αυτή που άκουσε πρώτη φορά από τον ομόλογό της την απόφαση του Ρώσου προέδρου να επισκεφθεί την Ελλάδα. Από τότε ξεκίνησαν οι προετοιμασίες από πολυμελή ομάδα «προπομπών» στην Αθήνα μέχρι την Παρασκευή οπότε προσγειώθηκε ο Ρώσος πρόεδρος στο "Ελευθέριος Βενιζέλος".

avgi.gr