Ειδικές Οικονομικές Ζωνες - Ευδοκιμούν σε καθεστώς αποικίας....

Γιαννης Κουζής: Οι Ζώνες ευδοκιμούν σε καθεστώς αποικίας....

Η υλοποίηση του σχεδίου των Ειδικών Οικονομικών Ζωνών παραπέμπει σε νεοαποικιακές συνθήκες με ειδικό εργασιακό, ασφαλιστικό και φορολογικό καθεστώς για τις επιχειρήσεις που θα έρθουν να επενδύσουν, τονίζει σε συνέντευξή του στην "Αυγή" της Κυριακής ο Γ.Κουζής, καθηγητής εργασιακών σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, προσθέτοντας ότι πλαίσιο έχει ήδη διαμορφωθεί από τις διαδοχικές μνημονιακές παρεμβάσεις

Συνέντευξη στον Ανδρέα Πετρόπουλο

* Ταυτόχρονα με το ταξίδι του πρωθυπουργού στην Κίνα για αναζήτηση νέων επενδύσεων, είχαμε την επίσκεψη στην Αθήνα κλιμακίου εξειδικευμένων στελεχών της Παγκόσμιας Τράπεζας. Μεταξύ άλλων συζητήθηκε με κυβερνητικούς παράγοντες η αλλαγή ή η πλήρης μετάλλαξη αν θέλετε των υφιστάμενων εργασιακών σχέσεων. Ο δρόμος για επενδύσεις σε μια περίοδο μακράς ύφεσης και ανεργίας προϋποθέτει την "κινεζοποίηση" της αγοράς εργασίας και τη δημιουργία Ελεύθερων Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ);

Η μετάλλαξη των εργασιακών σχέσεων έχει ήδη συντελεσθεί. Άλλωστε η φιλελευθεροποίηση της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα συντελείται σταδιακά από το 1990, αν και κατά την τελευταία τριετία η κρίση και τα Μνημόνια αποτέλεσαν την αφορμή και το εξαιρετικό άλλοθι για ένα καταιγισμό μέτρων που έχει δημιουργήσει κυριολεκτικά ένα νέο εργασιακό τοπίο.

Η πλήρης αποδιάρθρωση των συλλογικών συμβάσεων και των όρων διαμόρφωσης των μισθών, η απελευθέρωση των απολύσεων, και μάλιστα σε μια συγκυρία που οξύνεται το πρόβλημα της ανεργίας, και η ενίσχυση του διευθυντικού δικαιώματος έχουν ισοπεδώσει την εργασία. Οι μισθοί έχουν μειωθεί σε τέτοιο βαθμό με ατομικές συμβάσεις ή με τυπικά συλλογικούς όρους, ώστε το τελευταίο τρίμηνο να καταγράφεται σχετική μείωση των φθηνών και ευέλικτων μορφών εργασίας από τη στιγμή που σε ένα ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα των συμβάσεων πλήρους και σταθερής απασχόλησης έχουν προκύψει τέτοιες μισθολογικές μειώσεις ώστε να μην χρειάζεται η λύση της εκ περιτροπής και μερικής απασχόλησης.

Αυτό είναι το επίτευγμα μιας καλά σχεδιασμένης πολιτικής στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων που πραγματικά εκπλήσσει με την αποτελεσματικότητά της όταν η ελληνική κρατική εξουσία χαρακτηρίζεται διαχρονικά από έκδηλη αναποτελεσματικότητά σε κρίσιμα πεδία της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Η μείωση των κατώτατων μισθών που συμπαρασύρει σε γενικότερη μισθολογική συμπίεση συνεχίζεται στο όνομα της κοινωφελούς εργασίας, που συχνά οδηγεί σε υποβάθμιση δικαιωμάτων.

* Δηλαδή έχει διαμορφωθεί το πλαίσιο "υποδοχής" επενδύσεων...

Η αναζήτηση επενδύσεων με όρους Ελεύθερων Οικονομικών Ζωνών ενισχύουν τις προϋποθέσεις για επιτάχυνση των διαδικασιών εργασιακής γειτνίασης μεταξύ Ευρωζώνης και Κίνας. Το στίγμα αυτών των επενδύσεων αναδεικνύεται και από το προφίλ των μελλοντικών επενδυτών και τη στάση τους απέναντι στα εργασιακά δικαιώματα στη χώρα προέλευσης. Θα ήταν ενδιαφέρον, για παράδειγμα, να εξετάσει κανείς το «επιτυχές» πείραμα της κινεζικής Cosco στο λιμάνι του Πειραιά και από την άποψη των όρων και συνθηκών εργασίας.

Αν η Επιθεώρηση Εργασίας θα μπορούσε να διαβεί τις πύλες της συγκεκριμένης επιχείρησης και να προβεί σε ουσιαστικούς ελέγχους. Όσο για την ιδιαίτερη συμβολή της επένδυσης σε νέες θέσεις εργασίας, τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δεν την επιβεβαιώνουν.

* Αυτό το ειδικό καθεστώς εργασίας θα έχει ενιαίο χαρακτήρα σε όλη την επικράτεια ή θα είναι διαφορετικό κατά τόπους;

Καταρχάς, και υπό μία έννοια, ολόκληρη η ελληνική επικράτεια φαίνεται να οδηγείται σε ένα ιδιόμορφο καθεστώς Ελεύθερης Οικονομικής Ζώνης. Παράλληλα είναι γνωστό ότι υπάρχει έντονη συζήτηση και σχεδιασμός για τη δημιουργία τέτοιων ζωνών σε πολλές ελληνικές περιφέρειες (π.χ. Πελοπόννησο, Α. Μακεδονία - Θράκη, Ήπειρο) με τις όποιες επιμέρους διαφοροποιήσεις ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο (ελεύθερου εμπορίου, βιομηχανική ζώνη, εξαγωγική ζώνη). Σε γενικές γραμμές η υλοποίηση αυτού του σχεδίου παραπέμπει σε νεοαποικιακές συνθήκες με ειδικό εργασιακό, ασφαλιστικό και φορολογικό καθεστώς.

Η εμπειρία από 3.500 περίπου ΕΟΖ που έχουν καταγραφεί διεθνώς επιβεβαιώνουν τις επισημάνσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την παραβίαση εργασιακών δικαιωμάτων που απορρέουν από διεθνείς συμβάσεις, συμπεριλαμβανομένων και των συνδικαλιστικών ελευθεριών. Είναι αξιοσημείωτο ότι σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης το φαινόμενο καταγράφεται μόνο στην Πολωνία και μάλιστα πριν από την ένταξη της χώρας σε αυτήν και που διατηρήθηκε στη συνέχεια. Η λειτουργία τέτοιων ζωνών σε γειτονικές χώρες (π.χ. FYROM) χρησιμοποιείται ως μοχλός πίεσης για την επέκταση του φαινομένου και στην Ελλάδα, στοιχείο που θα ενισχύσει την ύπαρξη πολλαπλών επιπέδων κατώτατων μισθών, όπως ο κατώτατος μισθός για τους άνω των 25 ετών, για τους κάτω των 25 ετών, για τους παρέχοντες κοινωφελή εργασία, για τους εργαζόμενους στις Ελεύθερες Οικονομικές Ζώνες.

* Τι πραγματικά οφέλη θα έχει η ελληνική οικονομία σε μια τέτοια "προσαρμογή";

Η ελληνική οικονομία έχει ανάγκη από πολιτικές παραγωγικής αναβάθμισης και αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού και όχι από επενδύσεις νεοαποικιακού τύπου και υποβάθμισης των εργασιακών, περιβαλλοντικών και φορολογικών όρων που εντείνουν την κοινωνική απορρύθμιση. Έχει ανάγκη από επενδύσεις που θα κρατήσουν το εργατικό δυναμικό, και κυρίως το πιο ειδικευμένο, στη χώρα του, με την προσφορά απασχόλησης και εργασιακών συνθηκών που δεν θα προσβάλλουν την αξιοπρέπειά του.

* Τι σημαίνουν οι θέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας για περισσότερη φιλελευθεροποίηση της κοινωνικής ασφάλειας και της παιδείας;

Πρόκειται για παλαιότερη θέση διεθνών οργανισμών που συνεπάγεται την ήδη δρομολογούμενη αποδιάρθρωση και αμερικανοποίηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης με την υποβάθμιση του δημόσιου χαρακτήρα του και την ενίσχυση του ρόλου της ιδιωτικής ασφάλισης εις βάρος της κοινωνικής συνοχής. Στο ίδιο πλαίσιο με τη φιλελευθεροποίηση της εκπαίδευσης επιχειρείται η αποδιάρθρωση του δημόσιου χαρακτήρα της προς όφελος της ιδιωτικής και σε πλήρη προσαρμογή στις ανάγκες του κεφαλαίου, εις βάρος της κριτικής σκέψης, που πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο ενός εκπαιδευτικού συστήματος που υπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.

avgi.gr 26.05.2013